Thế nào là một tạp chí khoa học?

Bài viết trình diễn khái niệm “ tạp chí khoa học ” và trao đổi một số ít thuật ngữ có tương quan đến tạp chí và xuất bản của nhà nghiên cứu, TS. Nguyễn Hữu Cương .Trong những bài viết trước tất cả chúng ta đã bàn luận nhiều về tạp chí khoa học và tạp chí khoa học có uy tín. Vậy “ thế nào là một tạp chí khoa học ? ” Đây hoàn toàn có thể là một câu hỏi không khó với những nhà khoa học có kinh nghiệm tay nghề trong công bố bài báo khoa học. Còn với những nhà nghiên cứu và điều tra trẻ, liệu những bạn có gặp khó khăn vất vả để nhận ra một tạp chí khoa học ? Trong bài viết tuần này, tất cả chúng ta sẽ cùng trao đổi về khái niệm “ tạp chí khoa học ” .
Một tạp chí khoa học ( scientific journal ) hay thường gọi là tạp chí học thuật ( scholarly / academic journal ) hoặc tạp chí có bình duyệt ( peer reviewed journal ) là tạp chí xuất bản định kỳ ( periodical ) có những bài báo được viết bởi những chuyên viên trong một nghành nghiên cứu và điều tra đơn cử. Các bài báo trong tạp chí khoa học thường phức tạp và có cấu trúc ngặt nghèo hơn nhiều so với những bài báo trong những tạp chí thường thì ( general magazine ). Độc giả của những tạp chí khoa học thường cũng là những chuyên viên, những học giả hoặc sinh viên trong nghành nghề dịch vụ tương quan [ 1 ] .

Còn theo Belcher [2] thì một tạp chí khoa học là một tạp chí xuất bản định kỳ xuất bản những bài báo nghiên cứu gốc (original research) trong các số báo (issue). Một tạp chí có thể xuất bản từ 01 cho đến 52 số trong một năm và mỗi số có thể có từ 04 đến 20 bài báo. Ngoài việc đăng các bài báo nghiên cứu thì trong mỗi số báo cũng đăng các bài bình luận, bài điểm sách, thư phản hồi độc giả.  Một tạp chí xuất bản các bài báo nghiên cứu về một hoặc nhiều chuyên ngành hoặc lĩnh vực.   

Các tạp chí khoa học đều thực thi tiến trình bình duyệt ( peer review ), một chính sách trấn áp chất lượng bài báo khoa học, trong đó có từ 01 đến 04 nhà khoa học là chuyên viên trong nghành nghề dịch vụ thực thi nhìn nhận bài báo. Những người bình duyệt này ( còn được gọi là người phản biện ) xác lập những chưa ổn, hạn chế và sai sót trong những bài báo và đưa ra những khuyến nghị để tác giả chỉnh sửa, cải tổ bài báo. Những người bình duyệt có vai trò tương hỗ tổng biên tập tạp chí đưa ra quyết định hành động về giá trị của bản thảo bài báo .
Một tạp chí khoa học thường có những thành viên và những ban sau : tổng biên tập ( editor ), thư ký tòa soạn ( managing director ), ban chỉnh sửa và biên tập ( editorial board ) và ban cố vấn ( advisory board ). Tổng biên tập tạp chí chịu nghĩa vụ và trách nhiệm khuynh hướng và bảo vệ những quá trình trí tuệ của tạp chí. Thư ký tòa soạn quản trị phục vụ hầu cần xuất bản tạp chí. Các thành viên ban chỉnh sửa và biên tập đồng ý chấp thuận bình duyệt một số lượng nhất định những bài báo mỗi năm. Ban cố vấn là những người có uy tín trong ngành chấp thuận đồng ý để tên tuổi uy tín của họ gắn với tạp chí nhưng không thực thi việc làm gì cho tạp chí .
Những tổng biên tập giỏi cố gắng nỗ lực bảo vệ tạp chí có thời hạn xem xét ngắn ( khoảng chừng thời hạn từ khi tác giả gửi bản thảo bài báo đến khi tạp chí quyết định hành động gật đầu hoặc khước từ ) và tồn dư ít ( thời hạn từ khi ban chỉnh sửa và biên tập quyết định hành động gật đầu bài báo và ngày xuất bản trong thực tiễn, nhiều lúc được gọi là trễ xuất bản, vì nó phụ thuộc vào vào số lượng bài báo mà tạp chí đã gật đầu xuất bản và nằm trong list chờ ) .

Hiện tại việc tồn đọng xuất bản bài báo cơ bản đã không còn vì nhiều tạp chí đã thực hiện xuất bản trực tuyến trước (online first). Đây là cách mà một bài báo được xuất bản trước khi được in ấn sau khi đã hoàn thành khâu đọc rà soát (proofread), khâu đọc để kiểm tra cuối cùng. Thông thường mỗi bài báo sẽ được gắn một mã định danh vĩnh viễn DOI (Digital Object Identifiers) [3]. Những bài báo xuất bản trực tuyến trước này sẽ được sắp xếp để đưa vào các số phù hợp của tạp chí.

Tài liệu tham khảo

[ 1 ] VVC Libaray ( n. d ). What is a scholarly journal ? https://library.vvc.edu/welcome/journals

[2] Belcher, W. L. (2019). Writing your article in 12 weeks: a guide to academic publishing success (2nd ed.). Chicago: Chicago University Press.

[ 3 ] SAGE Journal ( n. d ). OnlineFirst. https://journals.sagepub.com/page/help/online-first

Tác giả: TS. Nguyễn Hữu Cương, Trường Đại học Tôn Đức Thắng, https://www.linkedin.com/in/cuong-huu-nguyen-9a3581149/

Ghi chú: Những quan điểm của tác giả không hẳn là quan điểm của Tạp chí Giáo dục.

5/5 - (1 vote)

Bài viết liên quan

Subscribe
Notify of
guest
0 Comments
Inline Feedbacks
View all comments