Điều rất dễ thấy, với cách tiếp thị quảng cáo – chuyển tin của công an và phóng viên báo chí, từ “ đối tượng ” gần như chỉ dùng khi nói về những người xấu, kẻ xấu, ví dụ điển hình bọn cướp giật, đám buôn ma túy, những kẻ gây án giết người, bọn đua xe lạng lách, bọn buôn người, đám bị truy nã, v.v.. Dưới mắt và trong tâm lý của nhiều nhà báo và công an, cứ nói tới đối tượng thì cầm chắc đó là kẻ xấu .Dẫn tới thực trạng chữ nghĩa oái oăm ấy, trước hết là công an, hầu hết văn bản tìm hiểu đều dùng từ “ đối tượng ” chỉ bọn tội phạm .Tiếp đến là những phóng viên báo chí nội chính, do mối quan hệ, được công an cung ứng tài liệu, thế là không cần Để ý đến, cứ thếđối tượng A như thế này, đối tượng X như vậy kia, cũng chẳngcần biết công an dùng từ ngữ, chữ nghĩa như thế có đúng hay không .
Đó là một điều. Còn điều khác nữa là không ít anh chị nhà báo mặc nhiên coi đối tượng chỉ là cá nhân, con người cụ thể, chứ không phải nó vốn để chỉ hạng người, nhóm người, loại người. Không nói đâu xa, trên một tờ báo lớn, ngày 6.4.2020 (bản điện tử) có cái tít rõ to “62.000 tỉ đồng hỗ trợ cho khoảng 20 triệu đối tượng gặp khó do dịch COVID-19”. Cứ đúng theo cách diễn đạt ấy thì đối tượng tức là con người cụ thể, ông A bà B, chứ không phải tầng lớp người, loại người. Một nước mà có tới 20 triệu đối tượng thì khiếp quá.
Vậy đối tượng là gì ? Từ này có gốc từ Hán Việt hàm nhiều nghĩa, chỉ xin lấy ra nghĩa tương quan tới “ đối tượng ”. “ Đối ” là đáp lại, trả lại. Hai bên hát hoặc nói trao qua đổi lại thì gọi đối đáp. Đối xử là cách cư xử để đáp lại ai đó. Đáp lại bằng cách chống thì gọi là phản đối. Đưa ra cách đáp lại nào đó gọi là đối phó. Phó là cấp cho, giao cho. Bà Huyện Thanh Quan có câu thơ “ Phó cho con Nguyễn Thị Đào / Nước trong leo lẻo cắm sào đợi ai ”, được cho phép ( phó ) thị Đào đi lấy chồng .
Đối tượng, theo nghĩa gốc, tức là để chỉ cái hiện tượng kỳ lạ ( tượng ) phải tìm cách đối phó, giải quyết và xử lý ( đối ). Khi được dùng thông dụng trong tiếng Việt, đối tượng không còn là hiện tượng kỳ lạ chung chung nữa mà để chỉ người, vật, hiện tượng kỳ lạ khách quan trong đời sống. Nhưng là chỉ chung, số đôngchứ không riêng gì cá thể, cái đơn cử. Ta thường dùng những cụm từ : đối tượng chủ trương ( chỉ những người trong xã hội cần được chăm sóc bằng chính sách chủ trương riêng ), ví dụ điển hình những bà mẹ Nước Ta anh hùng là đối tượng chủ trương ( chỉ chung nhóm những mẹ chứ không nhằm mục đích vào bà mẹ đơn cử nào ) ; đối tượng đảng ( chỉ toàn bộ những ai là người được đảng nhắm tới để tăng trưởng, kết nạp ), đối tượng điều tra và nghiên cứu ( chỉ người, vật, hoặc thứ gì đó để nghiên cứu và điều tra ), ví dụ điển hình loài linh trưởng, hiện tượng kỳ lạ sấm chớp, hôn nhân gia đình của người đồng tính … Có đối tượng nữ, đối tượng nam, đối tượng già, đối tượng trẻ, đối tượng người thiểu số, đối tượng gây án, đối tượng bị tình nghi, v.v. .Như vậy, cứ khư khư gắn “ đối tượng ” vào kẻ xấu kẻ ác, vi phạm pháp lý đã là sai, mà xem đối tượng là con người đơn cử lại càng sai nữa. Không thể viết “ đối tượng Nguyễn Văn A đã bị phạt 200 nghìn đồng bởi không đeo khẩu trang ”. Trong những trường hợp tương tự như, chỉ cần thay “ đối tượng ” bằng từ chỉ người, ví dụ ông, bà, anh, nó, tên, gã …
