Sự khác biệt về phương diện thể loại của tin là ở chỗ nó có cách thức riêng trong việc phản ánh những sự kiện thời sự. Chính điều đó đã tạo ra những điểm đặc trưng về nội dung và hình thức của thể loại. Bên cạnh yêu cầu về ngôn ngữ ngắn gọn, súc tích, trực tiếp; nội dung của tin gắn liền với các yêu cầu thông tin cơ bản (cái gì, ở đâu, ai, khi nào, tại sao và như thế nào). Nói đến tin là nói đến sự kiện. Bởi vì, sự kiện là đối tượng nhận thức, phản ánh của thể loại tin, đồng thời là nội dung của tin. Tuy nhiên, thể loại tin có nhiều dạng (tin vắn, tin ngắn, tin tường thuật, tin tổng hợp,…) và ở mỗi dạng tin lại có những đặc trưng trong yêu cầu về các yếu tố thông tin cơ bản phù hợp với chất liệu làm tin và cũng là tính chất, quy mô sự kiện. Trong bài viết này, chúng tôi muốn chia sẻ thêm về tin tường thuật – một dạng tin thường gặp hàng ngày trên các phương tiện truyền thông đại chúng.
Bác Hồ phát biểu trong một cuộc họp Quốc hội ( ảnh tư liệu ) .
Có thể thấy rõ một vấn đề mà các bạn phóng viên trẻ thường vấp phải trong việc thực hiện tin tường thuật là không bám sát yêu cầu thể loại, dẫn tới hạn chế trong chất lượng của tin. Không ít phóng viên khi được giao đi dự các sự kiện lớn, các hội nghị, hội thảo quan trọng – đối tượng phản ánh của tin tường thuật – chỉ bám theo báo cáo, có khi còn «bê nguyên xi» cả một đoạn trong báo cáo sơ tổng kết vào trong tin. Trong thời đại công nghệ phát triển, «công nghệ copy-paste» được các bạn trẻ phát huy tối đa mà thậm chí còn không biết chọn lọc các chi tiết cho tác phẩm của mình.
Lý giải hạn chế này có nhiều nguyên do : ( 1 ) do thiếu sự hướng dẫn của cán bộ quản trị – chỉnh sửa và biên tập ; ( 2 ) do bản thân « lười … ngồi hội nghị » ; ( 3 ) do thiếu kỹ năng và kiến thức về nghành của sự kiện ; ( 4 ) do không chịu học hỏi, … Có lần tôi đi dự một cuộc hội nghị sơ kết 6 tháng đầu năm của một ngành, chẳng hề thấy cô phóng viên báo chí đã được phân công đi dự, vậy mà hôm sau thấy hẳn một cái tin trên báo dài trên 500 chữ. Khổ nỗi, phần tranh luận, góp ý, đề xuất kiến nghị khá sôi sục về nhiều yếu tố quan trọng tại hội nghị chỉ được phản ánh độ hai mươi từ chung chung. Hay không ít lần ở những sự kiện quan trọng khác, mới thấy thấp thoáng bóng anh phóng viên báo chí của chính tờ báo mình « xẹt vô » xin cái báo cáo giải trình, dăm phút sau đã biến mất ( ! ? )Nếu đã qua giảng dạy hoặc những lớp tu dưỡng kỹ năng và kiến thức nhiệm vụ báo chí truyền thông, hẳn những nhà báo đang làm nghề biết rằng : nhu yếu thông tin cơ bản quan trọng nhất so với tin tường thuật là « cái gì » và « như thế nào ». Điểm điển hình nổi bật của dạng tin này là bám sát theo tiến trình diễn biến có thật của sự kiện trong khi thông tin. Khác với tin vắn và tin ngắn, tin tường thuật thường được dùng để phản ánh những sự kiện lớn, điển hình nổi bật hoàn toàn có thể lôi cuốn sự chăm sóc của công chúng. Nếu như tin tổng hợp được dùng trong trường hợp khi phải đồng thời thông tin về hàng loạt những vấn đề, sự kiện có tầm quan trọng ngang nhau ; thì tin tường thuật tập trung chuyên sâu chú ý quan tâm khai thác có mạng lưới hệ thống sự hoạt động của mỗi sự kiện .Mỗi cụ thể trong tin tường thuật là một bộc lộ đơn cử hay một phán đoán, nhận định và đánh giá về đặc thù, ý nghĩa của một quy trình tiến độ hoạt động của sự kiện. Trong tin tường thuật, những chi tiết cụ thể của sự kiện lần lượt Open theo trật tự thời hạn của diễn biến sự kiện một cách khách quan. Tạm bỏ lỡ một trong thực tiễn là 1 số ít ít cán bộ chỉnh sửa và biên tập, quản trị không nắm vững trình độ nhiệm vụ báo chí truyền thông, mỗi phóng viên báo chí cần nắm chắc một quy trình tiến độ cơ bản cùng những nhu yếu thiết yếu khi tiếp cận sự kiện và tinh lọc yếu tố thông tin cơ bản .Để hoàn toàn có thể viết được tin theo đúng những tiêu chuẩn thể loại, thường thì người ta triển khai qua ba bước sau đây :
– Lựa chọn sự kiện là bước đi quan trọng đầu tiên;
– Lựa chọn dạng và quy mô tương thích với sự kiện ;- Xác định những yếu tố thông tin cơ bản quan trọng số 1 để hoàn toàn có thể mở màn đặt bút viết .Tin tường thuật được sử dụng để phản ánh những sự kiện quan trọng như : mít tinh, đại hội, những cuộc đi thăm ngoại giao, những buổi lễ kỷ niệm trang trọng, lễ khởi thiết kế xây dựng hay khánh thành một khu công trình, một liên hoan truyền thống cuội nguồn, một buổi màn biểu diễn nghệ thuật và thẩm mỹ, một cuộc xử án, …
Tin tường thuật tập trung chuyên sâu phản ánh những thông tin quan trọng, điển hình nổi bật, những yếu tố được tranh luận, những quan điểm, chỉ huy được nêu lên trong hội nghị, hội thảo chiến lược và theo sát diễn biến của sự kiện .
Cái hay trong thuật ngữ báo chí là khi «đặt tên» cho các thể loại, các dạng trong hệ thống loại thể báo chí. Vì thế, các nhà Báo chí học đã sử dụng chính đặc trưng «thông tin đại chúng» với tiêu chí là cụ thể, trực tiếp, dễ hiểu, súc tích để đặt tên cho thể loại báo chí. Nói «tin ngắn» là bởi vì nó… ngắn, gọi là «bài điều tra» do nội dung chủ yếu là phản ánh một cuộc điều tra, mang tên «bài bình luận» bởi rằng đấy là bài báo lấy yếu tố bình và luận làm chủ đạo, thể loại «ký chân dung» chắc chắn phải chọn yếu tố nhân vật làm trung tâm,… Đã là «tin tường thuật» một hội thảo, hội nghị tổng kết của một đơn vị, ngành hay về một chính sách, nghị quyết nào đó thì phải bám sát diễn tiến sự kiện, phản ánh được những chi tiết quan trọng, nổi bật của sự kiện, những thông tin vấn đề được bàn thảo, những ý kiến, chỉ đạo về giải pháp được nêu lên trong hội nghị, hội thảo chứ không thể mang nội dung, số liệu báo cáo đơn thuần.
