Có rất nhiều loại thực phẩm khác nhau trên thế giới. Trong đó monosaccharide là loại phổ biến nhất và được sử dụng làm nguồn năng lượng cho nhiều loài động vật, kể cả con người. Vậy để hiểu rõ hơn về monosaccharide là gì? Hãy cùng mindovermetal tham khảo thông qua bài viết dưới đây.
Mục lục nội dung
Monosaccharide là gì?
Monosaccharide (hay còn gọi là đường đơn) là những phân tử carbohydrate nhỏ nhất và không thể chia thành các loại carbohydrate đơn giản hơn. Giống như tất cả các carbohydrate, monosaccharide bao gồm ba nguyên tố hóa học: carbon, hydro và oxy. Vì nó là loại phân tử đơn giản nhất nên thường được dùng làm cơ sở để hình thành các phân tử phức tạp hơn.
Monosaccharid gồm có aldoses, ketoses và những dẫn xuất của chúng. Công thức hóa học chung của monosaccarit là CnH2nOn hoặc (CH2O)n. Ví dụ: glucose (dextrose), fructose (levulose) và galactose, ribose, mannose,…
Tính chất
Monosaccharide là chất rắn kết tinh, tan trong nước, không màu ở dạng tinh khiết. Chúng thường có vị ngọt do sự khuynh hướng của nhóm OH tương tác với thụ thể vị giác trên lưỡi. Thông qua phản ứng khử nước, hai monosaccharide hoàn toàn có thể tạo thành disaccharide. Ba đến mười hoàn toàn có thể tạo thành oligosaccharide. Hơn mười monosaccharide hoàn toàn có thể tạo thành polysaccharide.
Chức năng của Monosaccharide
Hai chức năng chính của monosaccharide trong cơ thể là lưu trữ năng lượng và sản xuất nguồn năng lượng. Glucose là một phân tử nguồn năng lượng đặc biệt quan trọng. Năng lượng được giải phóng khi những liên kết hóa học của nó bị phá vỡ. Monosaccharide cũng được sử dụng như những khối thiết kế xây dựng để tạo thành những loại đường phức tạp hơn, là những yếu tố cấu trúc quan trọng.
Cấu trúc và Danh pháp
Công thức hóa học (CH2O)n cho biết monosaccarit là một hiđrat cacbon. Tuy nhiên, công thức hóa học không chỉ ra vị trí của nguyên tử cacbon trong phân tử hoặc tính không hài hòa và hợp lý của đường. Monosaccharide được phân loại dựa trên số lượng nguyên tử carbon mà chúng chứa. Vị trí của nhóm cacbonyl và hóa học lập thể của chúng. Số n trong công thức hóa học cho biết số nguyên tử cacbon trong monosaccarit.
Mỗi đường đơn có chứa ba hoặc nhiều nguyên tử cacbon. Chúng được phân loại theo số lượng cacbon:
- Triose (3) : Glyceraldehyde
- Tetrose (4) : Erythrose và threose
- Pentose (5) : Ribose và xylose
- Hexose (6) : các loại đường đơn thông dụng nhất. Gồm có glucose, fructose, mannose và galactose
- Heptose (7) : Sedoheptulose và mannoheptulose
Lưu ý, tổng thể những lớp này đều được đặt tên bằng đuôi – ose, cho thấy chúng là cacbohydrat. Anđehit có nhiều hơn một nhóm hydroxyl (-OH) và một nhóm cacbonyl (C = O) ở cacbon cuối. Trong khi xeton có nhóm hydroxyl và nhóm cacbonyl gắn với nguyên tử cacbon thứ hai. Các mạng lưới hệ thống phân loại hoàn toàn có thể được tích hợp để miêu tả một loại đường đơn thuần. Ví dụ, glucose là một aldohexose, trong khi ribose là một ketohexose .
Tuyến tính so với Chu kỳ
Monosaccharid có thể sống sót dưới dạng phân tử mạch thẳng (mạch hở) hoặc dạng vòng (mạch vòng). Nhóm xeton hoặc anđehit của một phân tử thẳng có thể phản ứng thuận nghịch với một nhóm hydroxyl trên cacbon khác để tạo thành một vòng dị vòng.
Một nguyên tử oxy làm cầu nối hai nguyên tử cacbon trong vòng. Các vòng được tạo thành từ năm nguyên tử được gọi là đường furanose. Trong khi những vòng gồm có sáu nguyên tử là dạng pyranose.
Trong tự nhiên, những dạng chuỗi thẳng, furanose và pyranose sống sót ở trạng thái cân đối. Gọi một phân tử là “glucose” có thể đề cập đến glucose chuỗi thẳng, glucofuranose, glucopyranose,…
Hóa học lập thể
Các monosaccharid biểu lộ đặc thù lập thể. Mỗi đường đơn hoàn toàn có thể ở dạng D – (dextro) hoặc L – (levo). Dạng D – và L – là hình ảnh phản chiếu của nhau. Các monosaccharid tự nhiên ở dạng D, trong khi monosaccharid được sản xuất tổng hợp thường ở dạng L. Dạng D – và L – của glucose có chung một công thức hóa học, nhưng ý nghĩa khác nhau.
Các monosaccharide mạch vòng cũng hiển thị hóa học lập thể. Nhóm – OH thay thế sửa chữa oxy từ nhóm cacbonyl hoàn toàn có thể ở một trong hai vị trí (thường được vẽ trên hoặc dưới vòng). Các đồng phân được chỉ ra bằng cách sử dụng những tiền tố α – và β -.
Qua bài viết trên, chắc các bạn cũng hiểu chi tiết về Monosaccharide là gì? và chức năng của nó như thế nào. Nếu có bất kỳ câu hỏi nào còn thắc mắc. Hãy bình luận xuống phía dưới để cùng nhau giải đáp nhé. Đừng quên theo dõi mindovermetal để xem thêm nhiều kiến thức bổ ích khác.
