Giải Thích Câu Ca Dao Nhiễu Điều Phủ Lấy Giá Gương

Có người nói rằng: “Học ca dao chính là học cách sống, cách làm người”. Quả thật, những câu ca dao kết tinh từ trăm đắng ngàn cay của cuộc đời, thoát thai từ chính cuộc sống lao động hàng ngày của người dân, mang trong mình tiếng nói của cả một dân tộc. Sức mạnh răn dạy của ca dao còn tồn tại mãi trong dòng chảy bất tận của thời gian. Câu ca dao “Nhiễu điều phủ lấy giá gương” là một trong những câu ca dao phổ biến nhất đối với độc giả Việt Nam.

Giải thích câu ca dao

Nguyên văn của câu ca dao này là :

Nhiễu điều phủ lấy giá gương

Người trong một nước phải thương nhau cùng
Để hoàn toàn có thể hiểu thâm thúy câu nói này, ta cần phải xét trên hai tầng nghĩa là nghĩa đen và nghĩa bón

Nghĩa đen

“ Nhiễu điều ” là thứ hàng tơ lụa màu đỏ đẹp đắt giá ; “ giá gương ” là đồ vật bằng gỗ chạm khắc khôn khéo vừa đỡ lấy tấm gương soi vừa để trang hoàng nhà cửa. Nếu hai vật ấy đứng riêng không liên quan gì đến nhau thì không cổ gì rực rỡ. Nhưng đặt mảnh lụa đỏ phủ lên giá gương thì chúng tạo nên một cảnh tượng vừa bùng cháy rực rỡ, vừa uy nghiêm. Tấm “ nhiễu điều ” giữ cho gương sáng mãi, khỏi bị ố mờ vì bụi, cồn tấm gương kia nhờ tấm nhiễu điều nên luôn sáng tươi mãi. Chính nhờ bao trùm, chở che cho nhau mà cả hai trở nên cổ giá trị, tôn vinh thêm nét đẹp. Ý muốn nói đến tầm quan trong của sự chở che đùm bọc. Sự tồn tài của cái này là nhờ sự hi sinh của cái còn lại

Nghĩa bóng

Từ những hình ảnh nhiễu điều và giá gương, tác giả muốn ẩn dụ cho hình ảnh đùm bọc giúp sức nhau trong đời sống. Những người dân trong cùng một dân tộc bản địa, cùng một nước, đã chảy chung một dòng máu quê nhà, có mục tiêu chung thì cần biết yêu quý nhau, đùm bọc, gắn bó, sẻ chia, giúp sức lẫn nhau trong mọi thực trạng để cùng vượt qua khó khăn vất vả, thử thách, có như thế mới giúp quốc gia tăng trưởng và đi lên .

Tư tưởng này là một sợi chỉ đỏ xuyên suốt nền văn học Việt Nam – tư tưởng tương thân tương ái. Ta cũng đã từng bắt gặp tư tưởng này trong rất nhiều câu nói khác:

Bầu ơi thương lấy bí cùng
Tuy rằng khác giống nhưng chung một giàn
Hay :

Khôn ngoan đối đáp người ngoài

Gà cùng một mẹ chớ hoài đá nhau
Qua đó ta mới thấy được ý nghĩa sâu xa của câu ca dao. Kết tinh trong ngôn từ giản đơn là truyền thống cuội nguồn của cả một dân tộc bản địa anh hùng. Mỗi tất cả chúng ta chỉ là một cá thể riêng không liên quan gì đến nhau, sức mạnh rất nhỏ và yếu ớt. Không ai hoàn toàn có thể tồn tạo một mình mà không cần đến sự trợ giúp của đồng loại. Yêu thương đùm bọc sẻ chia đã là một truyền thống cuội nguồn tốt đẹp của ông cha ta để lại. Tất cả dân cư Nước Ta dù khác họ khác tên, dù ở miền Bắc hay miền Nam, dân tộc bản địa Kinh hay Mường, … thì đều là con cháu Rồng Tiên, mang trong mình dòng máu Lạc Việt, phải biết yêu thương, đùm bọc lẫn nhau, cùng nhau kiến thiết xây dựng quốc gia. Mở rộng ra là sự đoàn kết trong công cuộc bảo vệ quốc gia. Không phải ngẫu nhiên mà Nguyễn Trãi có câu thơ :
Việc nhân nghĩa cốt ở yên dân
Quân điếu phạt trước lo trừ bạo
Như nước Đại Việt ta từ trước
Vốn xưng nền văn hiến đã lâu
Truyền thống yêu nước thương nòi đã trở thành viên gạch làm ra nền móng của quốc gia. Nước ta trải qua bao lần xâm lăng vẫn giữ được truyền thống cuội nguồn đó. Người Nước Ta có tấm lòng yêu thương đồng bào cao quý, biểu lộ qua những cuộc cuộc chiến tranh xâm lược cũng như trong chính đời sống hàng ngày. Họ chuẩn bị sẵn sàng hi sinh tính mạng con người vì đồng bào mình .

Xem thêm : Hịch tướng sĩ – Tác phẩm văn học tầm cỡ của Nước Ta
Quan niệm của ông cha ta là trọn vẹn đúng đắn và thâm thúy. Trước hết, mỗi người đều có cội nguồn, đều có một Tổ Quốc thiêng liêng mà thân thương như thể nhà, là nơi vững chãi để con người ta sống và hoạt động giải trí. Từ rất lâu rồi, thần thoại cổ xưa về Lạc Long Quân và Âu Cơ sinh ra chiếc bọc trăm trứng đã biểu lộ sự link, mối quan hệ gắn bó mật thiết giữa người với người trong cùng một dân tộc bản địa, có chung nhau tổ tiên, nguồn cội, có chung dòng máu dân tộc bản địa trong huyết quản. Sự đoàn kết giữa những dân tộc bản địa chung một dòng máu tạo nên sức mạnh trường kì của một quốc gia nhỏ bé, nhưng chưa khi nào bị khuất phục .

Sự yêu thương đùm bọc thể hiện trong những hành động giản dị hằng ngày song giá trị lại vô cùng to lớn. Nó chứng tỏ dân tộc Việt Nam là một, nước Việt Nam là một, dù cho vận đổi sao dời thì đó vẫn mãi là chân lý.

Thật đáng tiếc cho những ai vẫn đang sống ích kỉ, không khi nào chăm sóc đến đồng bào của mình, có lẽ rằng chính họ sẽ giết chết bản thân mình với lối sống đó .

“Nhiễu điều phủ lấy giá gương” là một câu ca dao ngắn được ông cha ta truyền lại qua bao thế hệ, để dạy dỗ những thế hệ sau bài học về tương thân tương ái, về sự đoàn kết và đùm bọc lẫn nhau. Đó là lý do mà ngày nay, ca dao được sử dụng như một trong những phương tiện chính để giáo dục giới trẻ, vì cả đố tin cậy cũng như sự dễ hiểu của nó. Đây thực sự là quan niệm rất đúng đắn của ông cha ta.                                                                                 

Thảo Nguyên

Source: https://mindovermetal.org
Category: Wiki công nghệ