AIDS – Wikipedia tiếng Việt

Hội chứng nhiễm virut làm suy giảm miễn dịch ở người (viết tắt HIV/AIDS); tiếng Anh: human immunodeficiency virus infection / acquired immunodeficiency syndrome; hoặc SIDA theo tiếng Pháp Syndrome d’immunodéficience acquise), còn gọi là bệnh liệt kháng (tê liệt khả năng đề kháng), là một dạng bệnh tấn công vào hệ miễn dịch, gây ra do bị nhiễm virus suy giảm miễn dịch ở người (HIV).[9][10][11] Giai đoạn đầu khi vừa nhiễm virus, người bệnh thường có những triệu chứng giống bệnh cúm trong một thời gian ngắn. Sau đó, bệnh nhân không có dấu hiệu gì trong một thời gian dài. Khi bệnh tiến triển, nó gây ảnh hưởng ngày càng nhiều đến hệ miễn dịch, làm cho bệnh nhân dễ mắc phải các nhiễm trùng, như các loại nhiễm trùng cơ hội hoặc các khối u, là những bệnh mà người có hệ miễn dịch hoạt động bình thường khó có thể mắc phải.

HIV lây truyền hầu hết qua quan hệ tình dục không bảo đảm an toàn ( gồm có cả quan hệ tình dục qua đường hậu môn và thậm chí còn bằng miệng ), qua việc truyền máu từ nguồn đã bị nhiễm bệnh, qua dùng chung kim tiêm với người nhiễm bệnh ( tuy nhiên việc bị muỗi đốt không làm lây HIV ), và từ mẹ sang con : trong khi mang thai, khi sinh ( lây truyền chu sinh ), hoặc khi cho con bú. [ 12 ] Một số chất dịch của khung hình như nước bọt và nước mắt không lây truyền HIV. [ 13 ] Phòng chống lây nhiễm HIV, hầu hết trải qua những chương trình trao đổi kim tiêm và tình dục bảo đảm an toàn, là một chiến dịch quan trọng để trấn áp sự lây lan của căn bệnh này .

Nhiễm HIV ở người được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) xem như là đại dịch. Việc chủ quan đối với HIV càng làm tăng nguy cơ bị lây bệnh.[14][15] Từ khi phát hiện ra HIV vào năm 1981 cho đến năm 2006, AIDS đã giết chết hơn 25 triệu người.[16] Theo số liệu năm 2006, khoảng 0,6% dân số thế giới bị nhiễm HIV.[16] Năm 2009, toàn thế giới có 1,8 triệu người mắc bệnh AIDS, đã giảm so với mức đỉnh là 2,1 triệu người trong năm 2004.[17] Khoảng 260.000 trẻ em chết vì AIDS trong năm 2009. Một con số không cân xứng của số người tử vong do AIDS ở vùng Châu Phi hạ Sahara đã làm chậm tăng trưởng kinh tế và làm trầm trọng thêm gánh nặng của nghèo đói.[18] Trong năm 2005, ước tính ở châu Phi có khoảng 26 triệu người bị nhiễm HIV, kết quả là một ước lượng tối thiểu sẽ có 18 triệu trẻ mồ côi.[19] Điều trị bằng thuốc kháng retrovirus có thể làm giảm cả hai tỉ lệ tử vong và bệnh tật ở người nhiễm HIV.[20] Mặc dù thuốc kháng retrovirus vẫn không có sẵn để dùng rộng rãi, nhưng việc mở rộng các chương trình điều trị bằng thuốc kháng retrovirus từ năm 2004 đã làm giảm số lượng các ca tử vong ở người mắc bệnh AIDS và số ca nhiễm mới ở nhiều nơi trên thế giới.[17] Tăng cường việc nhận thức và các biện pháp phòng ngừa đối với người dân, cũng như quá trình diễn tiến tự nhiên của dịch bệnh, cũng đóng một vai trò quan trọng. Thế mà, ước tính vẫn có khoảng 2,6 triệu người mới bị nhiễm HIV trong năm 2009.[17]

Hầu hết những người nhiễm HIV-1 nếu không được chữa trị sẽ tiến triển sang quá trình AIDS. [ 21 ] Người bệnh thường chết do nhiễm trùng thời cơ hoặc do những bệnh ác tính tương quan đến sự giảm sút của mạng lưới hệ thống miễn dịch. [ 22 ] HIV tiến triển sang AIDS theo một tỷ suất biến thiên phụ thuộc vào vào sự ảnh hưởng tác động của những virus, khung hình vật chủ, và yếu tố môi trường tự nhiên ; hầu hết sẽ chuyển sang quá trình AIDS trong vòng 10 năm sau khi nhiễm HIV : 1 số ít trường hợp chuyển rất sớm, một số ít lại lâu hơn. [ 23 ] [ 24 ]Tuy bệnh không hề chữa khỏi và cũng không có vắc-xin chủng ngừa, nhưng điều trị bằng thuốc kháng virus ( ARV ) hoàn toàn có thể làm chậm tiến trình của bệnh và lê dài tuổi thọ của người bệnh thêm 8-12 năm, thậm chí còn lâu hơn nếu uống đều đặn và đủ liều. Thuốc kháng HIV cần phải được uống mỗi ngày, nếu không thì virus hoàn toàn có thể nhanh gọn vượt khỏi trấn áp và trở nên kháng thuốc [ 25 ]. Ngay cả khi HIV chuyển sang quá trình AIDS với những triệu chứng đặc trưng, thì việc điều trị bằng kháng retrovirus cũng hoàn toàn có thể lê dài tuổi thọ của bệnh nhân ước tính trung bình là hơn 5 năm ( thống kê năm 2005 ). [ 26 ] Trong khi đó, nếu không điều trị bằng kháng retrovirus thì bệnh nhân AIDS thường sẽ chết trong vòng 1 năm. [ 27 ] Tuy điều trị bằng thuốc kháng virus hoàn toàn có thể làm giảm rủi ro tiềm ẩn tử trận và những biến chứng từ bệnh này, nhưng thuốc rất tốn kém và hoàn toàn có thể gây ra những tính năng phụ về sức khỏe thể chất cho người sử dụng .

Hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải[sửa|sửa mã nguồn]

Hội chứng: nhóm các biểu hiện (triệu chứng) như: sốt, tiêu chảy, sụt cân, nổi hạch… do một căn bệnh nào đó gây ra.

Suy giảm miễn dịch: Hệ miễn dịch là hệ thống phòng ngự bảo vệ cơ thể chống lại các mầm bệnh từ ngoài xâm nhập vào cơ thể, suy giảm miễn dịch là tình trạng hệ miễn dịch trở nên yếu, giảm hoặc không có khả năng chống lại sự tấn công của các tác nhân gây bệnh.

Mắc phải: Không do di truyền mà do bị lây nhiễm trong cuộc sống. Tổ chức Y tế Thế giới ước tính rằng đến cuối năm 2009 sẽ có 37,2 triệu người lớn và 2,2 triệu trẻ em sống với HIV. Trong năm 2004, 4,9 triệu người đã bị nhiễm và 3,1 triệu chết vì AIDS. Từ năm 1981, AIDS đã giết 23,1 triệu người trong tổng cộng 79,9 triệu trường hợp. Ở Châu Phi, tuổi thọ đã giảm trong các thập kỉ vừa qua chỉ vì tử vong do AIDS và ung thư Kaposi, một khối u xuất hiện ở bệnh nhân AIDS, hiện nay là khối u phổ biến nhất được báo cáo ở các nước hạ Sahara.

AIDS được chú ý quan tâm lần tiên phong ở những người đàn ông đồng tính luyến ái và những người tiêm ma tuý vào tĩnh mạch vào thập niên 1980. Sang thập niên 1990 hội chứng này đã trở thành một dịch bệnh toàn thế giới và vào năm 2004 58 Tỷ Lệ người bị AIDS là phụ nữ. Mặc dù những người đồng tính luyến ái nam và những người gốc Phi liên tục hứng chịu tỉ lệ AIDS theo đầu người cao nhất, hầu hết nạn nhân lúc bấy giờ là những người dị tính luyến ái nam và nữ, và trẻ nhỏ, ở những nước đang tăng trưởng .

Dấu hiệu và triệu chứng[sửa|sửa mã nguồn]

+ trung bình các ca nhiễm HIV không được điều trị, tất nhiên đối với từng cá nhân cụ thể có thể khác nhau đáng kể.

 số lượng tế bào T-CD4+ (tế bào/µL)

 Bản sao RNA của HIV mỗi mL huyết tương

Đồ thị tổng quát về mối quan hệ giữa số lượng những bản sao chép của HIV ( tải lượng virus ) và số lượng tế bào T-CD4trung bình những ca nhiễm HIV không được điều trị, tất yếu so với từng cá thể đơn cử hoàn toàn có thể khác nhau đáng kể .Nhiễm HIV-1 dẫn đến sự suy giảm cấp tiến số lượng tế bào T-CD4 + và tăng tải lượng virus cũng như nồng độ HIV trong máu. Có thể xác lập quá trình nhiễm bệnh bằng cách đo số lượng tế bào T-CD4 + và tải lượng virus của bệnh nhân .Nhiễm HIV có 3 tiến trình : tiến trình nhiễm trùng cấp tính ( còn gọi là nhiễm trùng tiên phát ), quá trình tiềm ẩn và tiến trình AIDS. Nhiễm trùng cấp tính lê dài trong vài tuần và hoàn toàn có thể gồm có những triệu chứng như nổi hạch ( sưng hạch bạch huyết ), sốt, viêm họng, phát ban, đau cơ, không dễ chịu, lở loét miệng và thực quản. Giai đoạn tiềm ẩn không có triệu chứng và hoàn toàn có thể lê dài từ hai tuần đến hai mươi năm hoặc hơn, tùy thuộc vào từng cá thể. Giai đoạn AIDS là quá trình cuối của nhiễm HIV, được xác lập bởi số lượng tế bào T-CD4 + thấp ( ít hơn 200 trong một microlit ), những bệnh nhiễm trùng thời cơ, ung thư và những thực trạng khác .

Một tỷ lệ nhỏ các cá thể bị nhiễm HIV-1 vẫn giữ số lượng tế bào T-CD4+ ở mức cao mà không cần liệu pháp kháng ritrovirus. Tuy nhiên, hầu hết vẫn có thể phát hiện thông qua tải lượng virus và cuối cùng cũng sẽ tiến triển thành AIDS, mặc dù chậm hơn so với những người khác. Những người này được phân loại là những HIV controller hoặc long-term nonprogressor (LTNP). Những bệnh nhân có thể duy trì số lượng tế bào T-CD4+ đồng thời có tải lượng virus thấp hoặc không thể phát hiện được trên lâm sàng mà không cần điều trị kháng retrovirus được gọi là những elite controller hoặc elite suppressor (ES).[28][29]

Giai đoạn cấp tính[sửa|sửa mã nguồn]

Những triệu chứng chính của quá trình nhiễm HIV cấp tính .Nhiễm HIV thường xảy ra bằng cách đưa những chất dịch khung hình từ người bị nhiễm bệnh vào khung hình của một người không bị nhiễm bệnh. Giai đoạn virus nhân lên một cách nhanh gọn xảy ra ngay sau đó, dẫn đến có nhiều virus trong máu ngoại biên. Ở quy trình tiến độ này, mức HIV hoàn toàn có thể lên đến vài triệu hạt virus trong mỗi ml máu. [ 30 ]Phản ứng này đi kèm với việc lưu lượng tế bào T-CD4 + bị giảm đáng kể. Trong toàn bộ những bệnh nhân, mức virus này thực tiễn là do sự hoạt hóa của những tế bào T-CD8 + đã giết chết những tế bào bị nhiễm HIV, sau đó sản sinh những kháng thể hoặc đổi khác huyết thanh. Phản ứng của tế bào T-CD8 + được cho là quan trọng trong việc trấn áp mức virus từ mức cao trở thành suy giảm dần, và phục sinh số lượng tế bào T-CD4 +. Phản ứng của tế bào T-CD8 + tốt sẽ làm tiến triển bệnh chậm hơn và việc Dự kiến bệnh tốt hơn, mặc dầu nó không hề loại trừ được virus. [ 31 ]Trong thời hạn này ( thường là 2-4 tuần sau khi phơi nhiễm ), hầu hết những bệnh nhân ( 80-90 % ) sẽ mắc bệnh cúm hoặc bệnh gần giống như bệnh bạch cầu đơn nhân, gọi chung là nhiễm HIV cấp tính, hoàn toàn có thể với những triệu chứng thông dụng gồm có sốt, nổi hạch, viêm họng, phát ban, đau cơ, không dễ chịu, lở miệng và thực quản, và ít thông dụng hơn còn có những triệu chứng như nhức đầu, buồn nôn và nôn, sưng gan / lá lách, giảm cân, bệnh tưa miệng, và những triệu chứng thần kinh. Từng thành viên bị nhiễm bệnh hoàn toàn có thể có 1 hoặc vài triệu chứng này, cũng có trường hợp không Open bất kể triệu chứng nào. Thời gian của những triệu chứng là khác nhau, trung bình lê dài 28 ngày và ngắn nhất thường là một tuần. [ 32 ]Do đặc thù không rõ ràng của những triệu chứng này, vì vậy bệnh nhân thường không nhận ra những tín hiệu của nhiễm HIV. Ngay cả khi bệnh nhân đến khám bác sĩ hay bệnh viện, họ thường sẽ được chẩn đoán nhầm là bị một trong những bệnh nhiễm khuẩn thường thì với những triệu chứng tựa như. Hệ quả là, những triệu chứng tiên phát này không được sử dụng để chẩn đoán nhiễm HIV, vì không phải toàn bộ những trường hợp nhiễm HIV đều Open những triệu chứng này và phần đông lại giống triệu chứng của những bệnh thường thì khác. Tuy nhiên, phân biệt hội chứng hoàn toàn có thể quan trọng, chính do bệnh nhân hoàn toàn có thể dễ lây bệnh cho nhiều người trong tiến trình này. [ 33 ]

Giai đoạn mãn tính[sửa|sửa mã nguồn]

Sự bảo vệ can đảm và mạnh mẽ của hệ miễn dịch sẽ làm giảm số lượng của những hạt virus trong máu, chuyển sang tiến trình nhiễm HIV mạn tính. Giai đoạn này hoàn toàn có thể lê dài từ 2 tuần cho đến 20 năm tùy theo từng trường hợp. Trong suốt tiến trình mạn tính, HIV hoạt động giải trí trong những hạch bạch huyết, làm cho những hạch này thường bị sưng do phản ứng với một số lượng lớn virus bị kẹt trong mạng lưới những tế bào tua hình nang ( FDC ). [ 34 ] Các mô giàu tế bào CD4 + xung quanh cũng hoàn toàn có thể bị nhiễm bệnh, những hạt virus tích tụ cả trong những tế bào bị nhiễm và ở dạng virus tự do. Trong tiến trình này bệnh nhân vẫn có năng lực lây bệnh, tế bào T CD4 + CD45RO + mang theo tải lượng virus nhiều nhất [ 35 ], và việc khởi đầu sớm điều trị kháng retrovirus sẽ cải tổ đáng kể thời hạn sống. [ 36 ]

Giai đoạn AIDS[sửa|sửa mã nguồn]

Khi số lượng những tế bào CD4 + giảm xuống dưới một mức 200 tế bào trên 1 uL máu, sự miễn dịch qua trung gian tế bào bị vô hiệu và Open nhiễm trùng do một loạt những vi sinh vật thời cơ gây ra. Các triệu chứng tiên phong thường gồm có giảm cân vừa phải và không lý giải được, nhiễm trùng đường hô hấp tái phát ( như viêm xoang, viêm phế quản, viêm tai giữa, viêm họng ), viêm tuyến tiền liệt, phát ban da, và loét miệng .

Nhiễm trùng cơ hội và các khối u phổ biến ở người bình thường sẽ bị tế bào miễn dịch trung gian CD4+ khống chế sau đó chúng mới ảnh hưởng đến người bệnh. Đặc trưng của mất sức đề kháng là sẽ nhanh chóng bị nhiễm vi nấm Candida species gây nên bệnh nấm miệng (còn gọi là đẹn trắng hay tưa miệng) hoặc nhiễm vi khuẩn hiếu khí Mycobacterium tuberculosis (MTB) gây bệnh lao. Sau đó, các virus herpes tiềm ẩn sẽ được kích hoạt gây tái phát ngày càng nặng hơn các tổn thương đau đớn phun trào do herpes simplex, bệnh zona, ung thư hạch bạch huyết do virus Epstein-Barr và ung thư Kaposi’s sarcoma.

Viêm phổi do nấm Pneumocystis jirovecii cũng phổ biến và thường gây tử vong. Trong giai đoạn cuối của AIDS, đáng chú ý là những bệnh nhiễm cytomegalovirus (một loại virus herpes) hoặc nhiễm Mycobacterium avium complex. Không phải tất cả các bệnh nhân AIDS đều bị tất cả các bệnh nhiễm trùng hoặc các khối u trên, nhưng có các loại khối u và các bệnh nhiễm trùng khác ít nổi bật hơn nhưng vẫn đáng kể.

Phương thức lây truyền[sửa|sửa mã nguồn]

Bệnh nhân AIDS và người nhiễm HIV là nguồn truyền nhiễm duy nhất của nhiễm HIV. Không có ổ chứa nhiễm trùng ở động vật hoang dã. Tất cả mọi người điều có năng lực cảm nhiễm HIV. HIV được phân lập từ máu, tinh dịch, dịch tiết âm đạo, nước bọt, nước mắt, sữa mẹ, nước tiểu và những dịch khác của khung hình, nhưng nhiều điều tra và nghiên cứu về dịch tể học cho thấy rằng chỉ có máu, tinh dịch và dịch tiết âm đạo đóng vai trò quan trọng trong việc lây truyền HIV. Do đó chỉ có 3 phương pháp hay đường lây truyền chính của HIV, trong đó HIV-2 có Xác Suất truyền qua đường mẹ sang con và quan hệ tình dục ít hơn HIV-1 .
Tình trạng nhiễm HIV trong năm 2007 .Phần lớn HIV lây qua đường quan hệ tình dục không được bảo vệ ( quan hệ tình dục không bảo đảm an toàn ). Ước tính tỷ suất nhiễm HIV / AIDS trên quốc tế qua đường tình dục chiếm khoảng chừng 75 % trong tổng số người bị nhiễm HIV / AIDS. Việc chủ quan so với HIV đóng một vai trò quan trọng trong rủi ro tiềm ẩn bị lây bệnh. Lây truyền qua đường tình dục hoàn toàn có thể xảy ra khi chất tiết sinh dục của một bạn tình có chứa virus, tiếp xúc với niêm mạc sinh dục, miệng, hoặc trực tràng của người còn lại. Nguy cơ lây nhiễm qua một lần giao hợp với người nhiễm HIV là 0,1 % đến 1 %. Ở những vương quốc có thu nhập cao, rủi ro tiềm ẩn nữ lây truyền cho nam là 0.04 % cho mỗi lần quan hệ và nam truyền cho nữ là 0.08 %. Vì những nguyên do khác nhau, rủi ro tiềm ẩn này cao hơn từ 4 đến 10 lần ở những nước có thu nhập thấp. Người nhận trong giao hợp qua đường hậu môn có rủi ro tiềm ẩn bị lây nhiễm cao hơn nhiều, 1.7 % cho mỗi lần quan hệ. [ 44 ] Người nào có nhiều bạn tình, đồng thời quan hệ tình dục không bảo đảm an toàn thì càng có rủi ro tiềm ẩn lây nhiễm HIV. Mắc những bệnh lây truyền qua đường tình dục như giang mai, lậu … đều làm tăng rủi ro tiềm ẩn lây nhiễm HIV lên gấp 20 lần .

Các phân tích của các nghiên cứu năm 1999 về việc sử dụng bao cao su cho thấy rằng nếu sử dụng bao cao su đúng cách sẽ làm giảm nguy cơ lây truyền qua đường tình dục của HIV khoảng 85%.[45] Tuy nhiên, chất diệt tinh trùng thực sự có thể làm tăng tỷ lệ lây truyền.[46][47][48]

Những thử nghiệm đối chứng ngẫu nhiên, trong đó, phái mạnh chưa cắt bao quy đầu được phân ngẫu nhiên để được giải phẫu cắt bao quy đầu trong điều kiện kèm theo vô trùng và được tư vấn đã được triển khai tại Nam Phi, [ 49 ] Kenya, [ 50 ] và Uganda, [ 51 ] tác dụng cho thấy mức độ lây nhiễm HIV trong đường tình dục nữ truyền cho nam giảm xuống 60 %, 53 %, và 51 %, tương ứng với từng vương quốc. Từ tác dụng này, WHO và Ban Thư ký UNAIDS đã triệu tập một nhóm chuyên viên để ” khuyến nghị rằng phái mạnh cắt bao quy đầu được công nhận như thể một sự can thiệp bổ trợ quan trọng để giảm rủi ro tiềm ẩn lây nhiễm HIV trong quan hệ tình dục dị tính luyến ái so với phái mạnh “. [ 52 ] Đối với trường hợp nam có quan hệ tình dục với nam, không có đủ dẫn chứng để chứng tỏ phái mạnh cắt bao quy đầu sẽ bảo vệ chống lại nhiễm HIV hoặc nhiễm những bệnh lây truyền qua đường tình dục khác .Các điều tra và nghiên cứu về lây truyền HIV ở phụ nữ đã cắt bộ phận sinh dục ( FGC ) đã báo cáo giải trình những hiệu quả khác nhau, nhưng với một số ít dẫn chứng cho rằng việc này làm tăng rủi ro tiềm ẩn lây truyền. [ 53 ] [ 54 ] [ 55 ] [ 56 ]Theo báo cáo giải trình về những nghiên cứu và điều tra trong năm 2007 của Cochrane Collaboration, thì những chương trình nhằm mục đích mục tiêu khuyến khích việc tiết chế tình dục trong giới trẻ ở những nước tăng trưởng, đồng thời cũng thực thi những kế hoạch cổ động và giáo dục về tình dục bảo đảm an toàn cho những đối tượng người dùng đã có quan hệ tình dục, hoàn toàn có thể làm giảm trong thời gian ngắn và dài hạn những hành vi có rủi ro đáng tiếc lây nhiễm HIV. [ 57 ]
HIV có trong máu toàn phần và những thành phần của máu như hồng cầu, tiểu cầu, huyết tương, những yếu tố đông máu. Do đó HIV hoàn toàn có thể được truyền qua máu hay những loại sản phẩm của máu có nhiễm HIV. Nguy cơ lây truyền qua đường máu có tỷ suất rất cao, trên 90 %. Kể từ năm 1985, sau khi có những xét nghiệm sàng lọc phát hiện kháng thể kháng HIV, rủi ro tiềm ẩn lây truyền theo đường máu ở nhiều nước đã giảm đi rõ ràng. Tuy nhiên ngay cả khi xét nghiệm máu cho hiệu quả âm tính, năng lực lây nhiễm HIV vẫn hoàn toàn có thể xảy ra, do máu được lấy ở người mới bị nhiễm HIV, người đó đang ở trong ” thời kỳ hành lang cửa số ” của quy trình nhiễm HIV. Nguy cơ này xảy ra nhiều ở nơi có tỷ suất nhiễm HIV cao, đặc biệt quan trọng ở những nơi người cho máu chuyên nghiệp cao và họ thường biến hóa khu vực cho máu .Nếu vết thương hở tiếp xúc với máu bị nhiễm HIV thì sẽ bị lây truyền. Các đối tượng người dùng dễ bị lây nhiễm qua đường máu là những người tiêm chích ma túy, những bệnh nhân mắc bệnh rối loạn đông máu di truyền ( bệnh ưa chảy máu ), người nhận trong quy trình truyền máu ( mặc dầu hầu hết ở những nước thì máu khi dùng để truyền đều được xét nghiệm HIV ) và những loại sản phẩm máu. Lây truyền HIV qua đường máu cũng là yếu tố quan ngại so với những người được chăm nom y tế tại những khu vực có vệ sinh không đạt tiêu chuẩn thường thì trong việc sử dụng những dụng cụ tiêm chích, ví dụ điển hình như việc tái sử dụng kim tiêm ở những nước quốc tế thứ ba .HIV cũng truyền qua những dụng cụ xuyên, chích qua da chưa được tiệt trùng như bơm kim tiêm ( tiêm chích ma túy ), kim xâu tai, dao cạo râu … khi những dụng cụ đó có HIV .Lây truyền trong chăm nom y tế : Nhân viên y tế như y tá, nhân viên cấp dưới phòng thí nghiệm, và những bác sĩ cũng là đối tượng người dùng rủi ro đáng tiếc cao, mặc dầu hiếm xảy ra hơn. Kể từ khi việc lây nhiễm HIV qua đường máu được phát hiện thì những nhân viên cấp dưới y tế thiết yếu phải bảo vệ mình không tiếp xúc với máu bằng cách sử dụng những giải pháp dự trữ phổ quát. Trong quy trình xăm, xâu khuyên, và rạch da thì cả người thực thi lẫn người được làm cũng đều dễ bị lây nhiễm HIV qua đường máu .HIV được tìm thấy với nồng độ thấp trong nước bọt, nước mắt, và nước tiểu của những cá thể bị nhiễm bệnh, nhưng không có trường hợp nào bị lây nhiễm bởi những chất tiết này được ghi nhận và rủi ro tiềm ẩn tiềm năng lây truyền là không đáng kể. [ 58 ] Muỗi không hề truyền HIV. [ 59 ]

Mẹ truyền sang con[sửa|sửa mã nguồn]

Việc lây truyền virus từ mẹ sang con hoàn toàn có thể xảy ra trong tử cung ( trong thời kỳ mang thai ), trong quy trình chuyển dạ ( sinh con ), hoặc trải qua việc cho con bú. Trong trường hợp không điều trị, tỷ suất lây truyền giữa mẹ và con lên đến khoảng chừng 25 %. Tuy nhiên, với sự phối hợp điều trị bằng thuốc kháng virus và mổ lấy thai thì rủi ro tiềm ẩn này hoàn toàn có thể được giảm xuống thấp khoảng chừng 1 %. [ 38 ] Sau khi sinh thì hoàn toàn có thể ngăn ngừa lây truyền bằng cách tránh trọn vẹn nuôi con bằng sữa mẹ, tuy nhiên, điều này tương quan đáng kể đến những bệnh khác. Cho con bú trọn vẹn bằng sữa mẹ và cung ứng điều trị dự trữ kháng virus lan rộng ra cho trẻ sơ sinh cũng có hiệu suất cao trong việc tránh lây truyền. [ 60 ] UNAIDS ước tính có 430.000 trẻ nhỏ bị nhiễm HIV trên toàn quốc tế trong năm 2008 ( 19 % là những ca nhiễm mới ), đa phần là từ đường mẹ sang con, và thêm 65.000 ca lây nhiễm đã được ngăn ngừa trải qua việc cung ứng điều trị dự trữ kháng virus cho phụ nữ nhiễm HIV dương thế. [ 61 ]

Sinh lí bệnh học[sửa|sửa mã nguồn]

HIV / AIDS được lý giải theo cách ngắn gọn Chu trình nhân lên của HIVSau khi virus xâm nhập vào khung hình, có một quy trình tiến độ nhân lên nhanh gọn, dẫn đến sự bùng phát của virus trong máu ngoại vi. Trong quy trình lây nhiễm tiên phát, mức độ HIV hoàn toàn có thể đạt tới vài triệu hạt vi rút trên một mililít máu. [ 30 ] Phản ứng này đi kèm với sự sụt giảm rõ ràng số lượng tế bào CD4 + T trong màu. Nhiễm virut cấp tính gần như là tương quan đến việc kích hoạt tế bào CD8 + T, tàn phá tế bào nhiễm HIV và sau đó sản xuất kháng thể hoặc chuyển hòn đảo huyết thanh. Phản ứng của tế bào CD8 + T được cho là rất quan trọng trong việc trấn áp mức độ vi rút, đạt mức cao nhất và sau đó giảm dần, khi số lượng tế bào CD4 + T hồi sinh. Đáp ứng tế bào CD8 + T tốt có tương quan đến tiến triển bệnh chậm hơn và tiên lượng tốt hơn, mặc dầu nó không vô hiệu được virus. [ 31 ]Cuối cùng, HIV gây ra AIDS bằng cách làm hết sạch tế bào T CD4 +. Điều này làm suy yếu mạng lưới hệ thống miễn dịch và dẫn đến nhiễm trùng thời cơ. Các tế bào T rất thiết yếu cho phản ứng miễn dịch và không có chúng, khung hình không hề chống lại nhiễm trùng hoặc tàn phá những tế bào ung thư. Cơ chế của sự suy giảm tế bào T CD4 + khác nhau trong những quá trình cấp tính và mãn tính. [ 62 ] Trong quá trình cấp tính, ly giải tế bào do HIV và hủy hoại tế bào bị nhiễm bởi những tế bào T CD8 + chiếm sự suy giảm tế bào T CD4 +, mặc dầu sự chết rụng tế bào cũng hoàn toàn có thể là một yếu tố. Trong quá trình mãn tính, hậu quả của việc kích hoạt miễn dịch tổng quát cùng với việc mất dần năng lực của mạng lưới hệ thống miễn dịch để tạo ra những tế bào T mới có vẻ như lý giải cho sự suy giảm chậm số lượng tế bào T CD4 + [ 63 ]Mặc dù những triệu chứng suy giảm miễn dịch đặc trưng của AIDS không Open trong nhiều năm sau khi một người bị nhiễm bệnh, phần nhiều sự mất tế bào T CD4 + xảy ra trong những tuần tiên phong của nhiễm trùng, đặc biệt quan trọng là ở niêm mạc ruột, nơi chứa phần đông những tế bào lympho được tìm thấy trong khung hình. [ 64 ] Lý do làm mất những tế bào T CD4 + niêm mạc là do phần đông những tế bào T CD4 + niêm mạc chứa thành phần protein CCR5 mà HIV sử dụng như một đồng thụ thể để tiếp cận những tế bào, trong khi chỉ một phần nhỏ những tế bào T CD4 + trong máu tương tự như. [ 65 ] Một đổi khác di truyền đơn cử làm biến hóa protein CCR5 khi có trong cả hai nhiễm sắc thể ngăn ngừa nhiễm HIV-1 rất hiệu suất cao. [ 66 ]HIV tìm kiếm và tàn phá CCR5 bộc phát bên trong tế bào T CD4 + trong khi nhiễm trùng cấp tính. [ 67 ] Một sự phản ứng miễn dịch can đảm và mạnh mẽ sau cuối chuyển sang quy trình trấn áp nhiễm trùng và khởi đầu tiến trình tiềm ẩn lâm sàng. Các tế bào T CD4 + trong những mô niêm mạc đặc biệt quan trọng vẫn bị ảnh hưởng tác động. [ 67 ] Sự sao chép liên tục của HIV xảy ra khiến cho thực trạng kích hoạt miễn dịch tổng quát vẫn sống sót trong suốt quá trình mãn tính. [ 68 ] Do đó, sự kích hoạt miễn dịch, được phản ánh bởi trạng thái kích hoạt tăng của những tế bào miễn dịch và giải phóng những cytokine tiền viêm, là hiệu quả từ hoạt động giải trí của một số ít loại sản phẩm gen HIV và cung ứng miễn dịch so với sự nhân lên của HIV đang diễn ra. Nó cũng tương quan đến sự phá vỡ mạng lưới hệ thống giám sát miễn dịch của hàng rào niêm mạc đường tiêu hóa gây ra bởi sự suy giảm của những tế bào T CD4 + trong quy trình tiến độ cấp tính của căn bệnh. [ 69 ]

HIV / AIDS và đồng tính luyến ái[sửa|sửa mã nguồn]

Trên quốc tế, năm năm trước, tỷ suất nhiễm HIV ở những cặp đồng tính luyến ái được ước tính trong khoảng chừng 2-5 %. Tỷ lệ lây nhiễm HIV khi quan hệ tình dục đồng tính được ước tính là cao hơn 18 lần so với quan hệ tình dục khác giới. [ 70 ]. Thống kê của Trung tâm trấn áp dịch bệnh Mỹ năm 2011 cho biết : nam đồng tính có năng lực nhiễm HIV cao gấp 44 tới 86 lần so với phái mạnh thông thường, và cao gấp 40 tới 77 lần so với phái đẹp. [ 71 ] Năm 2009, thống kê cho biết có 61 % số ca nhiễm HIV mới ở Mỹ là đồng tính hoặc tuy nhiên tính ( bisexual ), dù nhóm này chỉ chiếm khoảng chừng 2 % dân số Mỹ. [ 72 ]Theo TT trấn áp dịch bệnh Hoa Kỳ, những người đồng tính nam có quan hệ tình dục đồng tính là những người bị ảnh hưởng tác động nhiều nhất bởi HIV ở Hoa Kỳ. Năm 2017, người đồng tính nam và tuy nhiên tính chiếm 70 % ( 27.000 ) trong số 38.739 ca nhiễm HIV mới ở Hoa Kỳ. Hầu hết những người đồng tính nam bị nhiễm HIV khi quan hệ tình dục qua đường hậu môn, bởi đây là loại quan hệ tình dục tạo ra rủi ro tiềm ẩn lây nhiễm HIV cao nhất. Trung tâm trấn áp và phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ ( CDC ) khuyến nghị toàn bộ những người có hoạt động giải trí tình dục đồng tính nam nên đi xét nghiệm HIV tối thiểu một lần mỗi năm. Một số người đồng tính nam thì nên đi xét nghiệm cứ sau 3 đến 6 tháng. [ 73 ] .Theo Cơ quan bảo vệ sức khỏe thể chất Anh ( HPA ), cứ trong 20 người đàn ông có quan hệ tình dục đồng tính ở Anh thì có một người bị nhiễm HIV. Riêng tại Luân Đôn tỉ lệ này là 1/12. Theo thống kê năm 2010, trong tổng số hơn 12.000 người trẻ tuổi Mỹ nhiễm HIV / AIDS thì có tới 72 % số người có quan hệ tình dục đồng giới. Gần 50% số ca nhiễm HIV ở phái mạnh đồng tính và tuy nhiên tính xảy ra đa phần ở 7 thành phố : Thành Phố New York, Los Angeles, Miami, Atlanta, Chicago, Dallas và Houston [ 74 ] .Cộng đồng đồng tính luyến ái châu Phi bị ảnh hưởng tác động nặng bởi nhiễm HIV và những điều tra và nghiên cứu cho thấy tỷ suất mắc bệnh cao hơn đáng kể ở phái mạnh có quan hệ tình dục đồng tính so với dân số nói chung. Ở Sénégal, 21,7 % phái mạnh đồng tính bị nhiễm HIV so với 0,7 % trong dân số nói chung, 40 % phái mạnh đồng tính bị nhiễm HIV so với trung bình 6,1 % ở Kenya [ 75 ] .Tại xứ sở của những nụ cười thân thiện, nhóm nam quan hệ đồng giới có tỷ suất nhiễm HIV là 7.1 %, nhóm phái mạnh bán dâm là 12,2 %. Quanh vùng khu vực Bangkok – nơi tập trung chuyên sâu những người đồng tính – theo báo cáo giải trình năm 2010 có 31 % nhiễm HIV. Tỷ lệ người nhiễm giang mai đã phát hiện và đang điều trị là 24,4 %. Trung bình cứ 3 người Thái đồng tính nam ở Bangkok thì có một người nhiễm HIV, cứ 4 người là có một người nhiễm giang mai [ 76 ] .Theo báo cáo giải trình quá trình phòng, chống HIV / AIDS năm 2012, tỉ lệ nhiễm HIV trong những người nam quan hệ tình dục với nam ở Thành phố Hồ Chí Minh là 16 %, tỷ suất chỉ đứng sau nhóm tiêm chích ma túy. Tại đây, cứ 5 nam quan hệ đồng giới thì có một người nhiễm tối thiểu một trong những nhiễm khuẩn giang mai, lậu sinh dục, lậu trực tràng, chlamydia sinh dục hoặc chlamydia trực tràng. [ 77 ] Quan hệ đồng tính nam có rủi ro tiềm ẩn bị nhiễm HIV cao gấp 20 lần gái mại dâm. Nguyên nhân dẫn đến tỉ lệ lây nhiễm HIV / AIDS cao do một đồng tính nam thường có nhiều bạn tình, họ thường ra mắt bạn tình cho nhau và cùng quan hệ, nên chỉ cần 1 người nhiễm HIV thì sẽ nhanh gọn lây lan sang những đối tượng người dùng khác. Bên cạnh đó, những đồng tính nam thường ý niệm sai lầm đáng tiếc rằng, chỉ có quan hệ khác giới mới bị nhiễm HIV, giang mai, mào gà … còn đồng tính thì không. Họ ít khi sử dụng những giải pháp phòng tránh khi quan hệ tình dục như một khảo sát của Ban quản trị dự án Bất Động Sản phòng chống HIV / AIDS ( Nước Ta ) trên 300 đồng tính nam cho thấy một số ít chỉ sử dụng bao cao su với bạn tình mới quen lần đầu, khi thân rồi họ không đề phòng nữa. [ 78 ]Theo báo cáo giải trình năm 2011, tỉ lệ nhiễm HIV trong nhóm đồng tính nam ở Đồng Nai cao gấp 20 lần so với đối tượng người dùng ma túy và mại dâm. Nguyên nhân dẫn đến tỉ lệ lây nhiễm HIV / AIDS cao do một đồng tính nam thường có nhiều bạn tình, họ thường trình làng bạn tình cho nhau và cùng quan hệ, nên chỉ cần 1 người nhiễm HIV thì sẽ nhanh gọn lây lan sang những đối tượng người dùng khác. Họ ít khi sử dụng những giải pháp phòng tránh khi quan hệ tình dục, cũng có một vài đồng tính nam nhận thức được rủi ro tiềm ẩn bị lây nhiễm HIV cao, nhưng họ không có giải pháp bảo vệ vì sợ bị bạn tình bạo hành. [ 79 ] Tại TP TP HCM, năm năm trước, nhóm nam có quan hệ tình dục đồng giới nhiễm HIV đang có khunh hướng ngày càng tăng nhanh so với năm 2012, từ 7,33 % lên 14,75 % [ 80 ]Mặt khác, người đồng tính thường hẹn hò nhiều, nhu yếu tình dục rất lớn, tần suất giao hợp cao nên một người đồng tính thường có nhiều bạn tình ( một nam đồng tính 25 tuổi ở TP.HN cho biết anh ta có hơn 100 bạn tình ), nhiều lúc họ còn trao đổi bạn tình cho nhau trong khi kiến thức và kỹ năng tình dục thì rơi lệch ( họ cho rằng HIV chỉ lây khi quan hệ tình dục với phụ nữ, còn nam quan hệ với nam thì không sao ). Do xã hội không còn khắc nghiệt với những người đồng tính nữa nên nhiều người đồng tính sống buông thả, tiếp tục quan hệ tình dục tập thể trong khi kiến thức và kỹ năng bảo đảm an toàn tình dục còn nhiều hạn chế, nhiều trường hợp tuổi đời còn trẻ đã mang trong mình một lúc mấy bệnh : cả bệnh giang mai, sùi mào gà và cả HIV / AIDS. [ 81 ] [ 82 ] [ 83 ] [ 84 ]

Nghiên cứu cách điều trị và vaccine[sửa|sửa mã nguồn]

Hiện tại không có vaccine nào để phòng ngừa lây nhiễm HIV, và cũng không có một liệu pháp nào hoàn toàn có thể vô hiệu trọn vẹn vi-rút HIV ra khỏi khung hình. Tuy nhiên, những người sống chung với AIDS lúc bấy giờ hoàn toàn có thể lê dài và cải tổ chất lượng đời sống bằng liệu pháp điều trị kháng vi-rút, hay còn gọi là ART ( viết tắt của Anti – Retroviral Therapy ). ART là liệu pháp điều trị sử dụng những thuốc kháng vi-rút, hay còn gọi là thuốc ARV ( Anti-retrovirus ). Các thuốc ARV này có công dụng làm chậm sự nhân lên của HIV trong khung hình, do đó làm tăng năng lực miễn dịch và giảm năng lực mắc những nhiễm trùng thời cơ .Lựa chọn điều trị lý tưởng hiện tại gồm có những tích hợp ( ” cocktail ” ) hai hay nhiều loại thuốc kháng retrovirus như hai chất ức chế reverse transcriptase giống nucleoside ( nucleoside analogue reverse transcriptase inhibitor, NRTI ), và một chất ức chế protease hoặc một chất thuốc ức chế reverse transcriptase non-nucleoside ( non-nucleoside reverse transcriptase inhibitor, NNRTI ). Với điều trị như vậy, hiệu quả cho thấy HIV không phát hiện được ( âm tính ) lặp đi lặp lại nhiều lần, nhưng nếu ngưng điều trị lượng virus trong khung hình sẽ tăng nhanh gọn. Cũng có lo lắng sau cuối sẽ Open đề kháng thuốc với phác đồ đó. Những năm gần đây thuật ngữ ” điều trị kháng retrovirus tích cực cao ” ( highly-active anti-retroviral therapy, HAART ) thường được dùng để chỉ phương pháp điều trị này. Tuy nhiên, điều không may là phần nhiều số người bệnh trên quốc tế không tiếp cận được những điều trị HIV và AIDS .Hiện đang có những nghiên cứu và điều tra tìm vắc-xin ngừa HIV và tăng trưởng thuốc mới kháng retrovirus. Cũng đang có một số ít thử nghiệm ở người. Liệu pháp gene được ý kiến đề nghị là giải pháp khả thi để ngăn ngừa hoặc điều trị nhiễm HIV. VRX496, một thành phần di truyền có vai trò ức chế HIV ( đặc biệt quan trọng ở kiểu trị liệu đối mã ( antisense therapy ) có ở lentivirus đã bị biến hóa, đang được thử nghiệm lâm sàng pha I năm 2003 — lần tiên phong dùng vector lentivirus trên người .

Nghiên cứu nhằm cải thiện các điều trị đang có bao gồm giảm tác dụng phụ của thuốc, đơn giản hoá phác đồ để tăng mức tuân thủ và xác định trình tự điều trị tốt nhất để tránh đề kháng thuốc đã được dùng để điều trị triệu chứng. Trong thập kỉ đầu tiên khi chưa có biện pháp điều trị hữu hiệu, nhiều bệnh nhân AIDS dùng nhiều loại điều trị thay thế như mát-xa, thảo dược và châm cứu. Không biện pháp nào trong số đó cho thấy hiệu quả thực sự hoặc lâu dài trên virus ở các thử nghiệm có kiểm soát, nhưng chúng có lẽ nâng cao chất lượng sống cho bệnh nhân. Hiện chúng được dùng phối hợp với điều trị quy ước để cải thiện triệu chứng, như đau, ăn mất ngon… Chúng vẫn được sử dụng đơn thuần bởi những người tin rằng AIDS không phải do HIV gây ra.

Năm 2007 Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Bệnh tật của Hoa Kì khuyến nghị phác đồ thuốc HIV 28 ngày cho những người tin là họ đã tiếp xúc với virus. Phác đồ này đã được chứng tỏ có hiệu suất cao ngăn ngừa virus gần 100 % nếu bệnh nhân vận dụng điều trị trong vòng 24 giờ sau phơi nhiễm. Độ hiệu suất cao giảm còn 52 % nếu vận dụng điều trị trong 48 giờ ; phác đồ này không được khuyến nghị dùng nếu quá 48 giờ sau phơi nhiễm .

Ngày 16-17/12/2010, nhiều báo chí Việt Nam đưa tin các bác sĩ tại đại học y khoa Charité ở Berlin, Đức đã thử nghiệm thành công điều trị HIV bằng phương pháp ghép tủy xương người khác[85][86][87] Tuy nhiên đây mới chỉ là một trường hợp cá biệt, hơn nữa việc không còn phát hiện HIV trong máu bệnh nhân không có nghĩa rằng anh ta đã khỏi bệnh (HIV có thể tồn tại ẩn mình trong tế bào nội tạng trước khi sinh sôi bùng phát trở lại sau mấy năm). Theo lời giải thích của Bệnh viện Charité thì đây là “một trường hợp đáng chú ý” nhưng “hy hữu”, không nên hy vọng quá nhiều vì ca bệnh trên có thể chỉ là một sự may mắn. “Đây là trường hợp đáng chú ý trong công tác nghiên cứu”– nhận định của Giáo sư Rodolf Tauber trong một bản tin – “Tuy nhiên, những hứa hẹn sẽ chữa lành cho hàng triệu bệnh nhân nhiễm HIV là không đáng tin”

Tham khảo

Liên kết ngoài[sửa|sửa mã nguồn]

Source: https://mindovermetal.org
Category: Wiki công nghệ