Website Nhạc Cổ Điển

69 / 100

1/ Giới thiệu chung về prelude

Prelude ( khúc dạo đầu ) là một khúc nhạc ngắn, thường không có hình thức nội tại đặc biệt quan trọng, hoàn toàn có thể đóng vai trò là một sự ra mắt cho những chương nhạc tiếp theo của một tác phẩm mà thường dài và phức tạp hơn. Nhiều prelude có một ostinato ( một motif hay một câu nhạc được lặp đi lặp lại nhiều lần với cùng một giọng ) tiếp nối suốt từ đầu đến cuối, thường là ở nhiều nhịp và giai điệu khác nhau. Chúng cũng có tính ngẫu hứng ở một mức độ nào đó trong phong thái. Prelude hoàn toàn có thể tương quan đến overture, đặc biệt quan trọng là những prelude trong một vở opera hay một oratorio .

2/ Lịch sử prelude

Những prelude sớm nhất là những sáng tác cho đàn lute của thời Phục hưng. Chúng là những khúc ứng tác tự do và được dùng như những đoạn trình làng ngắn cho một đoạn nhạc lớn hơn ; những người chơi đàn lute cũng dùng chúng để kiểm tra nhạc cụ hoặc độ vang âm của căn phòng trước buổi trình diễn. Những prelude cho đàn phím khởi đầu Open vào thế kỉ 17 ở Pháp : Những prelude không nhịp, mà trong đó độ dài của mỗi nốt tùy thuộc vào người trình diễn, được sử dụng như thể những chương mở màn trong những tổ khúc cho đàn harpsichord .
Louis Couperin ( 1626 – 1661 ) là nhà soạn nhạc tiên phong đã đi theo thể loại này. Những prelude cho đàn harpsichord được phần đông những nhà soạn nhạc sử dụng cho đến tận nửa đầu của thế kỉ 18 trong đó có Jean-Henri d’Anglebert ( 1629 – 1691 ), Élisabeth Jacquet de la Guerre ( 1665 – 1729 ), François Couperin ( 1668 – 1733 ) và Jean-Philippe Rameau ( 1683 – 1764 ), người mà những khúc nhạc tiên phong được xuất bản ( 1706 ) là ở thể loại này. Những prelude không nhịp cho harpsichord ở đầu cuối đã lỗi thời từ những năm 1710 .
Sự tăng trưởng của prelude ở Đức vào thế kỉ 17 dẫn đến một hình thức cấu thành tựa như như so với những toccata cho đàn phím do Johann Jakob Froberger hay Girolamo Frescobaldi sáng tác. Những prelude do những nhà soạn nhạc Đức ở miền Bắc như Dieterich Buxtehude ( 1637 – 1707 ) và Nikolaus Bruhns ( 1665 – 1697 ) gồm có những đoạn ứng tác tự do cùng những phần được viết theo lối đối âm khắt khe ( thường là những fugue ngắn ) .

Ngoài nước Đức, Abraham van den Kerckhoven (1618–1701), một trong những nhà soạn nhạc Hà Lan quan trọng nhất của thời kỳ này, đã sử dụng mẫu hình này cho một số prelude của ông. Những nhà soạn nhạc miền Nam và Trung nước Đức đã không theo hình mẫu cấu thành này và các prelude của họ vẫn mang tính ứng tác về tính chất với rất ít hoặc không có đối âm nghiêm ngặt.

Trong nửa cuối thế kỉ 17, những nhà soạn nhạc Đức khởi đầu ghép cặp những prelude ( đôi lúc là những toccata ) với những fugue theo cùng một giọng. Johann Pachelbel ( 1653 – 1706 ) là một trong những người tiên phong làm như vậy ( những prelude của ông không ít thì nhiều tựa như như những toccata của ông ), mặc dầu những khúc “ prelude và fugue ” của Johann Sebastian Bach ( 1685 – 1750 ) nhiều hơn và thời nay nổi tiếng hơn. Các prelude cho organ của Bach trọn vẹn biến hóa, dẫn tới những ảnh hưởng tác động cả ở miền Nam và miền Bắc nước Đức .
Johann Caspar Ferdinand Fischer ( mất năm 1746 ) là một trong những nhà soạn nhạc Đức tiên phong mang phong thái Pháp cuối thế kỉ 17 tới âm nhạc cho đàn harpsichord, sửa chữa thay thế overture tiêu chuẩn Pháp bằng một prelude không nhịp. Ariadne musica của Fischer là một tập nhạc cho đàn phím gồm có những cặp prelude và fugue ; những prelude trọn vẹn phong phú và không thích ứng với bất kỳ hình mẫu đặc biệt quan trọng nào. Ariadne musica đóng vai trò như một tiền thân của Well-Tempered Clavier ( Bình quân luật ) của Bach, hai tập gồm 24 prelude và fugue theo từng đôi bạn trẻ .
Những prelude của Bach cũng phong phú, một số ít na ná những vũ khúc thời Baroque, một số ít khác là những tác phẩm đối âm hai-và-ba bè, không giống như tập tác phẩm Inventions and Sinfonias ( BWV 772 – 801 ) của ông .

Well-Tempered Clavier của Bach đã ảnh hưởng đến hầu hết những nhà soạn nhạc lớn của những thế kỉ tiếp theo và nhiều người thường viết những prelude thành bộ gồm 12 hay 24 bản, đôi khi với dự định sử dụng cả 24 điệu trưởng và thứ như Bach đã làm. Frédéric Chopin (1810–1849) đã viết một bộ 24 prelude, Op. 28, giải phóng prelude ra khỏi mục đích mang tính giới thiệu ban đầu của nó. Nhiều nhà soạn nhạc sau ông đã viết những prelude đóng vai trò như những tác phẩm độc lập: đặc biệt quan trọng trong số đó là hai tập prelude cho piano trường phái Ấn tượng của Claude Debussy (1862–1918), tác phẩm đã ảnh hưởng đến nhiều nhà soạn nhạc về sau.

Prelude cũng được một số ít nhà soạn nhạc thế kỉ 20 sử dụng khi viết những tổ khúc lấy cảm hứng Baroque. Những tác phẩm như vậy gồm cả Le Tombeau de Couperin ( Ngôi mộ của Couperin ( 1914 / 17 ) của Ravel và Tổ khúc cho piano, Op. 25 ( 1921 / 23 ) của Schoenberg, cả hai tác phẩm đều khởi đầu bằng một prelude mang tính trình làng .

3/ Những tập prelude trứ danh

– Ariadne musica (1702), của J.C.F. Fischer, bao gồm 20 prelude và fugue ở 19 giọng khác nhau.
– Johann Sebastian Bach đã viết hai tập Well-Tempered Clavier (1722). Mỗi tập bao gồm 24 prelude, từng bản trong mỗi tập lần lượt ở các giọng trưởng và giọng thứ, với mỗi prelude được tiếp theo bằng một fugue ở cùng giọng. Những prelude được đánh số lẻ là ở các giọng trưởng, bắt đầu bằng Đô trưởng và mỗi bản được tiếp theo bằng một prelude ở giọng thứ tương ứng. Những prelude được đánh số lẻ tiến lên từng nửa cung (ví dụ: No.1 Đô trưởng, No.2 Đô thứ, No.3 Đô thăng trưởng…)
– Ludwig van Beethoven đã viết hai prelude, Op. 39; mỗi một bản quay vòng qua tất cả những giọng trưởng của đàn piano.
– Frédéric Chopin đã viết 24 Prelude, Op. 28 quay vòng qua tất cả những giọng trưởng và giọng thứ. Những prelude được đánh số lẻ là ở những giọng trưởng, bắt đầu bằng Đô trưởng và mỗi bản được tiếp theo bằng một prelude ở giọng thứ tương ứng. Những prelude tiến lên qua dấu thăng tăng dần và dấu giáng giảm dần (ví dụ: No.1 Đô trưởng, No.2 La thứ, No.3 Son trưởng…)
– Claude Debussy đã viết hai tập 12 prelude. Tập 1 (1910) và tập 2 (1913), tổng cộng là 24 prelude. Tên của prelude được đề ở cuối mỗi khúc, trong khi số La Mã đóng vai trò như tiêu đề.
– Sergei Rachmaninov đã viết 1 Prelude, Op. 3 No. 2; 10 Prelude, Op. 23 và 13 Prelude, Op. 32, tổng cộng là 24 Prelude.
– Alexander Scriabin đã viết 24 Prelude, Op. 11, và nhiều bộ prelude ngắn hơn. Ông đã theo mô hình như những prelude của Chopin (Đô trưởng, La thứ, Son trưởng, Mi thứ, Rê trưởng…)
– Paul Hindemith đã viết Ludus Tonalis (Trò chơi của các nốt nhạc, 1940), 1 prelude, 11 interlude và một postlude, tất cả tách biệt thành 12 fugue.
– Alberto Ginastera đã viết một bộ gồm 12 prelude Mĩ (Doce Preludios Americanos) (1946)
– Dmitri Shostakovich đã viết một bộ gồm 24 Prelude và Fugue vào năm 1951, cũng như là một bộ 24 Prelude cho piano thời kỳ trước đó.

Ngọc Anh (nhaccodien.info) tổng hợp

Source: https://mindovermetal.org
Category: Wiki là gì