Hội chứng bẫy động mạch khoeo (Popliteal Artery Entrapment Syndrome) là gì?

Hội chứng bẫy động mạch khoeo hay còn gọi là “bệnh chạy bộ” hiếm phát hiện vì khó chẩn đoán và dễ nhầm lẫn với suy tĩnh mạch.

Ảnh minh họaẢnh minh họa

Thế nào là Hội chứng bẫy động mạch khoeo?

Hội chứng bẫy động mạch khoeo (Popliteal Artery Entrapment Syndrome) là một bệnh về mạch máu hiếm gặp gây nên khuyết tật nghiêm trọng ở thanh thiếu niên hoặc vận động viên thể thao có những bất thường về giải phẫu của vùng khoeo, ví dụ như động mạch khoeo nằm lệch hoặc các gân cơ cẳng chân bám không đúng vị trí thường gặp.

Trước đây, người ta cho rằng bẫy động mạch khoeo là một hội chứng hiếm gặp. Trong hơn 4 thập niên, kể từ lúc trường hợp lâm sàng tiên phong được diễn đạt vào năm 1959 bởi Hamming tại Hà Lan đến năm 2000, chỉ có khoảng chừng 450 trường hợp được báo cáo giải trình trong y văn. Tuy nhiên, những báo cáo giải trình gần cho thấy bệnh không thực sự hiếm .
Các điều tra và nghiên cứu mới gần đây cho thấy không bình thường này chiếm khoảng chừng 3,5 % theo phẫu tích trên xác và có đến 60 % những người trẻ tuổi bị đau cách hồi chân là do hội chứng bẫy động mạch khoeo. Song trên trong thực tiễn, hội chứng bẫy động mạch khoeo rất khó chẩn đoán, đặc biệt quan trọng trong quy trình tiến độ chưa tắc động mạch bởi lẽ khi bắt mạch ở chân, những thầy thuốc sẽ thấy mạch đập thông thường nên dễ bỏ lỡ chẩn đoán. Có thể năng lực phát hiện khó là cho bệnh trở nên hiếm gặp .

Triệu chứng của Hội chứng bẫy động mạch khoeo là gì?

Cẩn thận nhầm lẫn với bệnh suy tĩnh mạch chân!

Hội chứng bẫy động mạch khoeo hay gặp ở những người trẻ tuổi, năng động nên còn được gọi là ” bệnh chạy bộ ” .
Triệu chứng thường gặp là hiện tượng kỳ lạ mỏi chân, đau cứng bắp chân, cảm xúc châm chích dị cảm và lạnh bàn chân khi hoạt động thể lực, ví dụ như chạy bộ, đi cầu thang hay mang vác nặng. Người bệnh thường có những cảm xúc không dễ chịu ở chân khi đi bộ .
Trong quy trình tiến độ muộn, bộc lộ thường gặp là đau cứng bắp chân khi đi bộ một đoạn ngắn, còn được gọi là đau cách hồi. Nặng hơn là thực trạng đau chân liên tục khi nghỉ hay hoại tử những ngón chân .

Nguyên nhân gây ra Hội chứng bẫy động mạch khoeo là gì?

Động mạch dẫn máu từ tim đến nuôi dưỡng đôi chân. Ở vùng phía sau gối, còn được gọi là vùng khoeo, động mạch có tên là động mạch khoeo. Ở vùng này, động mạch nằm sát ngay phía sau những xương và phía trước những cân cơ, những cơ cẳng chân. Ở người thông thường, khi đi lại, những cơ và cân cơ co và giãn nhưng không gây chèn ép hay tác động ảnh hưởng đến công dụng cấp máu của động mạch khoeo .
Một số người hoàn toàn có thể có những không bình thường về giải phẫu của vùng khoeo, ví dụ như động mạch khoeo nằm lệch hoặc những cân cơ cẳng chân bám không đúng vị trí thường gặp. Điều này dẫn đến thực trạng : khi đi lại, những cơ cẳng chân co và giãn sẽ đè ép động mạch vào xương, một mặt làm cho khẩu kính động mạch nhỏ lại, gây giảm lượng máu xuống phần dưới chân ; mặt khác sang chấn lặp đi lặp lại trên động mạch sẽ làm cho nó bị xơ hóa, viêm hẹp dần và ở đầu cuối bị ùn tắc trọn vẹn .

Khi đứng yên hoặc đi lại một đoạn ngắn, bệnh nhân thường không có triệu chứng. Nhưng khi đôi chân thực hiện các động tác gắng sức, cần nhiều máu nuôi xuống phần cẳng chân, chẳng hạn như đi một đoạn xa, chạy bộ, leo cầu thang… sẽ xuất hiện tình trạng mỏi chân hay đau căng cứng bắp chân làm cho người bệnh không thể đi tiếp.

Chẩn đoán Hội chứng bẫy động mạch khoeo như thế nào?

Bệnh nhân được chẩn đoán PAES nếu xảy ra một trong những thực trạng sau :

• Bất thường trong giải phẫu động mạch khoeo và cấu trúc cơ gân xung quanh
• Phì đại cấu trúc cơ gân vùng khoeo
• Chèn ép động mạch thường xuyên trong quá trình tập luyện. 

Bác sĩ hoàn toàn có thể chỉ định những xét nghiệm chẩn đoán để do lượng máu chảy qua đầu gối, cẳng chân và bàn chân, gồm có :

• Áp lực cánh tay và cổ chân với bài tập thể dục– Đo áp lực đè nén máu ở tay và chân trước và sau khi tập thể dục
• Siêu âm Duplex– Sử dụng sóng âm thanh để kiểm tra hình ảnh động mạch và đo lưu lượng máu
• Chụp cắt lớp vi tính (CTA)– Loại chụp CT sử dụng thuốc nhuộm để tìm những khu vực quanh đầu gối với lưu lượng máu kém hoặc động mạch bị thu hẹp
• Phép cộng hưởng từ (MRA)– Thí nghiệm bằng từ trường và xung năng lượng sóng vô tuyến để thu được hình ảnh những dây chằng cơ và những mạch máu bên trong khung hình

Điều trị Hội chứng bẫy động mạch khoeo 

Do là một hội chứng khó chẩn đoán nên năng lực tự phát hiện bệnh là không hề. Ở những người trẻ tuổi, nếu có biểu lộ đau cách hồi ở chân, đau chân khi chạy bộ nên đến bác sĩ chuyên khoa mạch máu khám .

Nếu nghi ngờ bệnh trên, các bác sĩ sẽ siêu âm chẩn đoán ở 2 tư thế: tư thế thả lỏng chân và tư thế làm co các cân cơ cẳng chân ở vùng khoeo. Ở tư thế thả lỏng chân, các động mạch bình thường, nhưng khi người bệnh co các cơ cẳng chân, dòng máu động mạch xuống phần xa của chân sẽ giảm đáng kể hay bị gián đoạn hoàn toàn.

Sau đó, những phương tiện đi lại chẩn đoán khác sẽ được thực thi tiếp theo nhằm mục đích phát hiện những cấu trúc giải phẫu không bình thường vùng khoeo gây nên chèn ép động mạch và phác thảo một giải pháp điều trị tương thích với từng loại không bình thường được phát hiện .
Bất thường về giải phẫu vùng khoeo gây hội chứng này được chia làm nhiều thể khác nhau. Việc điều trị cũng theo đó mà đổi khác cho tương thích. Nguyên tắc chung là giải phóng sự chèn ép của động mạch bằng phẫu thuật và hồi sinh lưu thông động mạch nếu như động mạch khoeo bị tắc .
Nếu được phát hiện sớm ở tiến trình động mạch chưa bị tổn thương, việc điều trị đơn thuần là cắt bỏ gân cơ, cơ hay dây chằng không bình thường gây chèn ép động mạch. Ở tiến trình muộn, việc điều trị sẽ phức tạp hơn với việc tái tạo lại động mạch bị tắc hẹp bằng phẫu thuật .

Source: https://mindovermetal.org
Category: Wiki là gì