Đối với những định nghĩa khác, xem PaganĐừng nhầm lẫn với Pagani

Đa thần giáo, ngoại giáo hay pagan giáo (paganism) là một thuật ngữ được sử dụng lần đầu vào thế kỷ thứ tư bởi các tín hữu Kitô sơ khai để chỉ những nhóm dân cư có nguồn gốc từ Đế quốc La Mã thực hành theo tín ngưỡng đa thần giáo, cả vì bởi sự liên đới ngày càng tăng ở cả nông thôn và thành thị của họ với cộng đồng dân cư theo Kitô giáo, và vì họ không phải là milites Christi (hiệp sĩ của Chúa Kitô).[2][3] Các thuật ngữ thay thế trong kinh điển Kitô giáo cho cùng nhóm người này là hellene, gentile, và heathen.[4]

Pagan và pagan giáo, hay “ngoại giáo”, là những thuật ngữ mang tính miệt thị cho cùng một nhóm đa thần giáo, ngụ ý chỉ sự thấp kém của nó.[4] Pagan giáo có ý nghĩa bao hàm đại khái “tôn giáo của nông dân”,[4] và trong phần lớn lịch sử, nó là một thuật ngữ mang tính xúc phạm.[5] Trong và sau thời Trung Cổ, pagan là một thuật ngữ mang tính miệt thị áp đặt cho bất kì tôn giáo phi Abraham hay không quen thuộc nào, và thuật ngữ này được cho là thể hiện một đức tin theo một (hoặc nhiều) vị thần dối trá.[6][7]

Bạn đang đọc: Pagan giáo – Wikipedia tiếng Việt

Đã có nhiều tranh luận về mặt học thuật về nguồn gốc của thuật ngữ pagan.[8] Trong thế kỷ 19, pagan giáo được chấp nhận như một thuật ngữ tự mô tả bản thân bởi một vài nghệ sĩ là thành viên của các nhóm nghệ thuật khác nhau lấy cảm hứng từ thế giới cổ đại. Trong thế kỷ 20, nó được áp dụng như một thuật ngữ tự mô tả bởi những tín đồ của Pagan giáo Hiện đại, các phong trào Tân Pagan và các phong trào tái thiết đa thần giáo. Các truyền thống pagan hiện đại thường kết hợp các tín ngưỡng hoặc thực hành, chẳng hạn như thờ cúng tự nhiên, khác với các tôn giáo lớn nhất trên thế giới.[9][10]

Kiến thức đương đại về những tôn giáo pagan cổ đến từ nhiều nguồn, gồm có những hồ sơ điều tra và nghiên cứu thực địa về trái đất học, dẫn chứng về những cổ vật khảo cổ và những tài liệu lịch sử dân tộc của những nhà văn cổ đại về những nền văn hóa truyền thống cổ đại được gọi là Cổ đại cổ xưa. Các hình thức của những tôn giáo này, chịu tác động ảnh hưởng của những tín ngưỡng pagan khác nhau trong lịch sử vẻ vang của châu Âu tiền văn minh, còn sống sót tới ngày này và được gọi là Pagan giáo Đương đại hoặc Hiện đại, còn được gọi là Neopaganism ( Tân Pagan giáo ). [ 11 ] [ 12 ]Trong khi hầu hết những tôn giáo pagan bộc lộ một quốc tế quan theo thuyết phiếm thần, đa thần hoặc vật linh, thì có một số ít tôn giáo pagan cũng theo thuyết độc thần .

Mục lục nội dung

Danh pháp và từ nguyên[sửa|sửa mã nguồn]

Điều quan trọng là phải nhấn mạnh vấn đề ngay từ đầu rằng cho đến thế kỷ 20, những tín hữu không hề tự gọi mình là pagan – hay ngoại giáo – để diễn đạt tôn giáo mà họ thực hành thực tế. Khái niệm pagan giáo, như thường được hiểu thời nay, được tạo ra bởi Giáo hội Kitô giáo sơ khai. Đó là một định danh mà những Kitô hữu vận dụng cho những người khác, một trong những phản đề nằm TT trong quy trình tự định nghĩa Kitô giáo. Như vậy, trong suốt lịch sử vẻ vang, nó thường được sử dụng theo ý nghĩa xúc phạm .[14]Owen Davies, Paganism: A Very Short Introduction, 2011

Thuật ngữ pagan có nguồn gốc từ tiếng Latin Hậu kỳ paganus, và được hồi sinh trong thời kỳ Phục hưng. Bản thân từ đó bắt nguồn từ tiếng Latin cổ điển pagus, có nghĩa là ‘khu vực được phân định bởi các điểm đánh dấu’, paganus cũng có nghĩa là ‘thuộc về hoặc liên quan đến nông thôn’, ‘người ở nông thôn’, ‘dân làng’; mở rộng ra có nghĩa ‘quê mùa’, ‘vô học’, ‘người nhà quê’, ‘kẻ vụng về’; trong biệt ngữ quân sự La Mã là ‘không phải quân lính’, ‘thường dân’, ‘lính không có kỹ năng’. Từ này có liên quan đến từ pangere (‘buộc chặt’, ‘sửa chữa hoặc gắn chặt vào’) và có nguồn gốc sâu xa nhất từ tiền tố Ấn-Âu nguyên thủy *pag- (‘sửa chữa’ với ý nghĩa tương tự).[15]

Việc tiếp nhận paganus bởi các Kitô hữu Latinh như là một thuật ngữ toàn diện, mang tính miệt thị cho những người đa thần đại diện cho một chiến thắng kéo dài một cách bất ngờ và khác thường, trong một nhóm tôn giáo, bằng một từ tiếng lóng Latinh ban đầu không có ý nghĩa tôn giáo. Sự tiến hóa này chỉ xảy ra ở phía tây khu vực Latinh và liên quan đến nhà thờ Latinh. Ở nơi khác, Hellene hay gentile (ethnikos) vẫn là từ dành cho ngoại giáo; và paganos tiếp tục như một thuật ngữ thuần thế tục, với ngụ ý chỉ sự thấp kém và tầm thường.
Peter Brown, Late Antiquity, 1999[16], 1999

Các nhà văn thời Trung cổ thường cho rằng paganus dưới dạng một thuật ngữ tôn giáo là kết quả của các kiểu mẫu chuyển đổi trong thời kỳ cải đạo Kitô giáo ở châu Âu, nơi người dân ở các thị trấn và thành phố được cải đạo một cách dễ dàng hơn so với những người ở vùng sâu vùng xa, nơi những cách thức cũ duy trì kéo dài. Tuy nhiên, ý tưởng này có nhiều vấn đề. Đầu tiên, việc sử dụng từ này như một tham chiếu cho những người ngoài Kitô giáo đã có niên đại trước giai đoạn đó trong lịch sử. Thứ hai, pagan giáo trong Đế chế La Mã tập trung tại các thành phố. Khái niệm về Kitô giáo ở thành thị, trái ngược với pagan giáo ở nông thôn, sẽ không xảy ra với người La Mã trong thời kỳ Kitô giáo sơ khai. Thứ ba, không giống như những từ như rusticitas, paganus vẫn chưa hoàn toàn mang đầy đủ những ý nghĩa này (sự lạc hậu không văn minh) được sử dụng để giải thích lý do tại sao nó sẽ được áp dụng cho những người ngoại giáo.

Xem thêm: Cấp cứu huyết học và ung thư số 3 – BS Nguyễn Văn Thịnh

Paganus nhiều khả năng có được ý nghĩa của nó trong danh pháp Kitô giáo thông qua biệt ngữ quân sự La Mã (xem ở trên). Các Kitô hữu tiên khởi đã áp dụng các motif quân sự và tự coi mình là Milites Christi (hiệp sĩ của Chúa Kitô).[15] Một ví dụ điển hình về các Kitô hữu vẫn sử dụng từ paganus trong bối cảnh quân sự thay vì tôn giáo là trong bộ De Corona Militis, cuốn XI.V của Tertullian, nơi Cơ đốc giáo được gọi là paganus (thường dân):

Apud hunc [Christum] tam miles est paganus fidelis quam paganus est miles fidelis.[18]

Với Ngài [Chúa Kitô], công dân trung thành là một người lính, giống như người lính trung thành là một công dân.[19]

Paganus mang nghĩa về tôn giáo hiện tại vào khoảng giữa thế kỷ thứ 4. Ngay từ thế kỷ thứ 5, paganos đã được sử dụng một cách ẩn dụ để biểu thị những người nằm bên ngoài tầm ảnh hưởng của cộng đồng Kitô giáo. Sau khi người Visigoth công chiếm thành Roma chỉ hơn mười lăm năm sau cuộc đàn áp ngoại giáo của tín đồ Kitô giáo dưới thời Theodosius I,[20] những lời đồn đại lan rộng rằng những vị thần cổ bảo hộ thành phố tốt hơn là Thiên Chúa Kitô. Để đáp lại, Augustine thành Hippo đã viết cuốn De Civitate Dei Contra Paganos (‘Thành phố Thiên Chúa đối đầu lũ ngoại giáo’). Trong đó, ông đã đối chiếu “thành phố của con người” đã sụp đổ với “thành phố của Thiên Chúa” mà tất cả các Kitô hữu cuối cùng đều là các công dân. Do đó, những kẻ xâm lược ngoại bang trở thành “không phải người thành thị” hay “nhà quê”.[21][22][23]

Thuật ngữ pagan không có chứng cứ nào cho thấy xuất hiện trong ngôn ngữ tiếng Anh mãi cho đến thế kỷ 17.[24] Cùng với infidel và heretic, nó được sử dụng như một trong nhiều bản sao mang tính miệt thị từ Kitô giáo của từ gentile (גוי‎ / נכרי‎) như dùng trong Do Thái giáo, và của kafir (كافر‎, ‘kẻ bất tín’) và mushrik (مشرك‎, ‘người sùng bái’) trong Hồi giáo.[25]

Xác định Pagan giáo là yếu tố. Hiểu rõ toàn cảnh của thuật ngữ tương quan của nó là rất quan trọng. Kitô hữu sớm gọi những mảng phong phú của những giáo phái xung quanh họ như một nhóm duy nhất cho nguyên do của sự thuận tiện và hùng biện. Trong khi ngoại giáo nói chung hàm ý tôn giáo đa thần, sự độc lạ chính giữa những người ngoại đạo cổ xưa và những Kitô hữu không phải là một trong những độc thần so với tín ngưỡng đa thần. Không phải tổng thể những người ngoại đạo đã nghiêm thờ đa thần. Trong suốt lịch sử vẻ vang, nhiều người trong số họ tin vào một vị thần tối cao. ( Tuy nhiên, hầu hết những người ngoại đạo tin vào những vị thần cấp dưới ) Để Kitô hữu, sự độc lạ quan trọng nhất là có hay không một người tôn thờ một vị thần thật sự. Những ai không ( thờ đa thần, thuyết độc thần, hoặc vô thần ) là người ngoài Giáo hội và vì dân ngoại. Tương tự như vậy, những người ngoại đạo cổ xưa sẽ tìm thấy nó đặc biệt quan trọng để phân biệt nhóm số lượng những vị thần theo tôn kính. Họ đã hoàn toàn có thể coi những trường cao đẳng tư tế ( như trường Cao đẳng của triều đại giáo hoàng hoặc Epulones ) và thực hành thực tế tôn giáo độc lạ có ý nghĩa hơn .Đề cập đến ngoại giáo là ” tôn giáo địa phương trước Kitô giáo ” là như nhau không đứng vững. Không phải toàn bộ những truyền thống lịch sử ngoại giáo lịch sử dân tộc là tiền Abrahamic hoặc địa phương đến những nơi thờ phượng của họ .Do lịch sử vẻ vang của danh pháp của nó, ngoại giáo theo truyền thống lịch sử gồm có trước và không phải Kitô hữu nền văn hóa truyền thống tập thể trong và xung quanh những quốc tế cổ xưa ; gồm có cả những người Hy Lạp-La Mã, Celtic, Đức, những bộ tộc Slav. Tuy nhiên, theo cách nói tân tiến của chuyên viên về văn học dân gian và người ngoại giáo đương đại nói riêng đã lan rộng ra thêm những gốc khoanh vùng phạm vi bốn nghìn năm được sử dụng bởi những Kitô hữu đầu để gồm có những truyền thống cuội nguồn tôn giáo tựa như như lê dài đến nay vào thời tiền sử .
Pagan giáo được những Fan Hâm mộ Cơ Đốc cho là có sự tương đương với Epicureanism, đại diện thay mặt cho những người thuộc về xác thịt, vật chất, bê tha, không chăm sóc tới tương lai và những tôn giáo phức tạp / tinh xảo. Tín đồ pagan thường được miêu tả theo một cách khuôn mẫu, đặc biệt quan trọng là trong những sự chăm sóc tới những gì họ cho là số lượng giới hạn của pagan giáo. Do đó, G. K. Chesterton đã viết : ” Tín đồ pagan khởi đầu, với một tâm thế đáng ngưỡng mộ, để làm anh ta thoả mãn. Cho đến cuối nền văn minh anh ta đã phát hiện ra được rằng một người đàn ông không hề tự chiêm ngưỡng và thưởng thức và liên tục sống để hoàn toàn có thể tận thưởng toàn bộ mọi thứ khác. ” Theo một cách đối nghịch sắc bén, Swinburne, nhà thơ, đã phản hồi trên cùng một chủ đề : ” Ngài đã chinh phục, Ôi, Galilean nhợt nhạt ; quốc tế đã trở thành một màu ghi từ hơi thở của Ngài ; Chúng tôi đã say bởi những vật Lethean, và bị bón trên sự đầy ự của cái chết. ” [ 26 ]

Nhận thức và việc sử dụng từ pagan của tín đồ Cơ Đốc tương tự với tín đồ Hồi giáo dùng từ kafir ([كافر] lỗi: {{lang}}: văn bản có thẻ đánh dấu in xiên (trợ giúp), “người không tin”, “infidel”) và mushrik ([مشرك] lỗi: {{lang}}: văn bản có thẻ đánh dấu in xiên (trợ giúp)).[25]

Xem thêm: Thiên can Canh qua các tuổi và tính cách người tuổi Canh