Máy biến áp hay máy biến thế, tên ngắn gọn là biến áp, là thiết bị điện thực hiện truyền đưa năng lượng hoặc tín hiệu điện xoay chiều giữa các mạch điện thông qua cảm ứng điện từ.

Máy biến áp gồm có một cuộn dây sơ cấp và một hay nhiều cuộn dây thứ cấp liên kết qua trường điện từ. Khi đưa dòng điện với điện áp xác định vào cuộn sơ cấp, sẽ tạo ra trường điện từ. Theo định luật cảm ứng Faraday trường điện từ tạo ra dòng điện cảm ứng ở các cuộn thứ cấp. Để đảm bảo sự truyền đưa năng lượng thì bố trí mạch dẫn từ qua lõi cuộn dây. Vật liệu dẫn từ phụ thuộc tần số làm việc.

Ở tần số thấp như biến áp điện lực, âm tần thì dùng lá vật liệu từ mềm có độ từ thẩm cao như thép silic, permalloy,… và mạch từ khép kín như các lõi ghép bằng lá chữ E, chữ U, chữ I.[1]
Ở tần số cao, vùng siêu âm và sóng radio thì dùng lõi ferrit khép kín mạch từ.

Ở tần số siêu cao là vùng vi sóng và sóng truyền hình, vẫn có các biến áp dùng lõi không khí và thường không khép mạch từ. Tuy nhiên quan hệ điện từ của chúng khác với hai loại nói trên, và không coi là biến áp thật sự.

Bạn đang đọc: Biến áp – Wikipedia tiếng Việt

Các cuộn sơ cấp và thứ cấp có thể cách ly hay nối với nhau về điện, hoặc dùng chung vòng dây như trong biến áp tự ngẫu. Thông thường tỷ số điện áp trên cuộn thứ cấp với điện áp trên cuộn sơ cấp tỷ lệ với số vòng quấn, và gọi là tỷ số biến áp. Khi tỷ số này >1 thì gọi là hạ áp, ngược lại <1 thì gọi là tăng áp.

Xem thêm: Phân tâm học – Wikipedia tiếng Việt

Các biến áp điện lực có kích thước và công suất lớn, thích hợp với tên gọi máy biến áp. Máy biến áp đóng vai trò rất quan trọng trong truyền tải điện năng.[2]

Biến áp cũng là một linh phụ kiện điện tử quan trọng trong kỹ thuật điện tử và tiếp thị quảng cáo. [ 3 ]

Mục lục nội dung

Lịch sử tăng trưởng[sửa|sửa mã nguồn]

Nguyên tắc hoạt động giải trí[sửa|sửa mã nguồn]

Mô hình máy biến thế Từ thông cảm ứng trong lõi thép máy biến thếMáy biến thế hoạt động giải trí tuân theo 2 hiện tượng kỳ lạ vật lý :

Dòng điện chạy qua dây dẫn tạo ra từ trường (từ trường)
Sự biến thiên từ thông trong cuộn dây tạo ra 1 hiệu điện thế cảm ứng (cảm ứng điện)

Dòng điện được tạo ra trong cuộn dây sơ cấp khi nối với hiệu điện thế sơ cấp, và 1 từ trường biến thiên trong lõi sắt. Từ trường biến thiên này tạo ra trong mạch điện thứ cấp 1 hiệu điện thế thứ cấp. Như vậy hiệu điện thế sơ cấp hoàn toàn có thể đổi khác được hiệu điện thế thứ cấp trải qua từ trường. Sự biến đổi này hoàn toàn có thể được kiểm soát và điều chỉnh qua số vòng quấn trên lõi sắt .

Xem thêm: Trắc nghiệm tính cách MBTI

Khi

{\displaystyle N_{P}}

$N_{P}$ ,

{\displaystyle U_{P}}

$U_{P}$ ,

{\displaystyle I_{P}}

$I_{P}$ ,

{\displaystyle \Phi _{P}}

$\Phi _{P}$ và

{\displaystyle N_{S}}

$N_{S}$ ,

{\displaystyle U_{S}}

$U_{S}$ ,

{\displaystyle I_{S}}

$I_{S}$ ,

{\displaystyle \Phi _{S}}

$\Phi _{S}$ là số vòng quấn, hiệu điện thế, dòng điện và từ thông trong mạch điện sơ cấp và thứ cấp (primary và secondary) thì theo Định luật Faraday ta có:

{U_{P}}={N_{P}}{\frac {d\Phi _{P}}{dt}}

{U_{S}}={N_{S}}{\frac {d\Phi _{S}}{dt}}

Nếu

{\displaystyle \Phi _{S}}

{\displaystyle \Phi _{P}}

thì

{\displaystyle {\frac {U_{P}}{U_{S}}}={\frac {N_{P}}{N_{S}}}}

${\frac {U_{P}}{U_{S}}}={\frac {N_{P}}{N_{S}}}$ ,

Xem thêm: Thực chất keo 502 dán đồ sứ được hay không?

ngoài ra

{\displaystyle {\frac {I_{P}}{I_{S}}}={\frac {N_{S}}{N_{P}}}}

${\frac {I_{P}}{I_{S}}}={\frac {N_{S}}{N_{P}}}$

Như vậy

{\displaystyle {\frac {U_{P}}{U_{S}}}={\frac {N_{P}}{N_{S}}}={\frac {I_{S}}{I_{P}}}}

${\frac {U_{P}}{U_{S}}}={\frac {N_{P}}{N_{S}}}={\frac {I_{S}}{I_{P}}}$ (máy biến thế lý tưởng).

Ví dụ, 1 máy biến thế có hiệu suất 400 W, tỉ lệ biến thế 80 : 5

Phía sơ cấp 80 V, 5 A, 160 vòng
Phía thứ cấp 5 V, 80 A, 10 vòng

Phân loại máy biến áp[sửa|sửa mã nguồn]

Máy biến áp ( MBA ) hoàn toàn có thể phân làm nhiều loại khác nhau dựa vào :

Cấu tạo: MBA một pha và MBA ba pha
Chức năng: MBA hạ thế và MBA tăng thế
Cách thức cách điện: MBA lõi dầu, lõi không khí…
Nhiệm vụ: MBA Điện lực, MBA dân dụng, MBA hàn, MBA xung…
Công suất hay hiệu điện thế

…

Ký hiệu trong mạch điện

1
Máy biến thế (máy biến áp)với 2 cuộn dây và 1 lõi sắt.

2
Máy biến thế với 3 cuộn dây và 1 lõi sắt.

3
Máy tăng thế hoặc hạ thế.

4
Máy biến thế có thiết bị chống lại ảnh hưởng trường điện từ.

Xem thêm: Đạo đức giả – Wikipedia tiếng Việt

Lĩnh vực sử dụng[sửa|sửa mã nguồn]

Máy hạ áp 3 phaMáy biến áp hoàn toàn có thể quy đổi hiệu điện thế ( điện áp ) đúng với giá trị mong ước, ví dụ từ đường dây trung thế 10 kV sang mức hạ thế 220 V hay 400 V dùng trong hoạt động và sinh hoạt dân cư. Tại những xí nghiệp sản xuất phát điện, máy biến áp thường chuyển hiệu điện thế mức trung thế từ máy phát điện ( 10 kV đến 50 kV ) sang mức cao thế ( 110 kV đến 500 kV hay cao hơn ) trước khi truyền tải lên đường dây điện cao thế. Trong truyền tải điện năng với khoảng cách xa, hiệu điện thế càng cao thì hao hụt càng ít .Ngoài ra còn có những máy biến thế có hiệu suất nhỏ hơn, máy biến áp ( ổn áp ) dùng để không thay đổi điện áp trong nhà, hay những cục biến thế, cục sạc, … dùng cho những thiết bị điện với hiệu điện thế nhỏ ( 230 V sang 24 V, 12 V, 3 V, … ) .

^
Knowlton A.E. (Ed.), 1949. Standard Handbook for Electrical Engineers (8th ed.). McGraw-Hill. p. 597.
Xem thêm: Cấp cứu huyết học và ung thư số 3 – BS Nguyễn Văn Thịnh
^ Mack J. E., Shoemaker T., 2006. Chapter 15 – Distribution Transformers ( 11 th ed. ). Thành Phố New York : McGraw-Hill., p. 15 – 1 to 15 – 22. ISBN 0-07-146789 – 0
^ Bedell Frederick. History of A-C Wave Form, Its Determination and Standardization. Transactions of the American Institute of Electrical Engineers 61 ( 12 ), p. 864. doi : 10.1109 / T-AIEE. 1942.5058456 .