Quận là một loại đơn vị hành chính địa phương. Danh xưng “quận” bắt nguồn từ Trung Quốc, trong lịch sử đã từng được sử dụng ở cả Trung Quốc, Triều Tiên, Nhật Bản và Việt Nam. Ngày nay, quận chỉ còn được dùng để chỉ một loại đơn vị hành chính cấp 2 ở Việt Nam, Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Triều Tiên và Hàn Quốc. Trong nhiều tài liệu tiếng Anh, từ “district” được xem là có nghĩa tương đương với “quận”.
Danh xưng ” Q. ” ( chữ Hán : 郡 ) được sử dụng để chỉ đơn vị chức năng hành chính tiên phong ở nước Tần cuối thời kỳ Chiến Quốc, sau Biến pháp Thương Ưởng. Ban đầu, Q. mang ý nghĩa như một đơn vị chức năng hành chính quân sự chiến lược ở vùng biên cương, khác với huyện chỉ đơn thuần là những đơn vị chức năng hành chính trong nước. Sách Sử ký có ghi chép thời Tần Vũ vương, Tả thừa tướng Cam Mậu đánh chiếm đất Nghi Dương của nước Hàn, đặt thành quận huyện .Khi Tần Thủy Hoàng thống nhất Trung Quốc, đã xóa bỏ chính sách phong kiến từ của nhà Chu, chia toàn nước thành 36 Q., sau tăng lên thành 40 Q.. Dưới cấp Q. là huyện. Nhà Hán thừa kế phân cấp hành chính này ( nhà Hán còn xây dựng ” quốc ” để phong cho những hoàng thất chư hầu, nên còn gọi là ” chủ trương Quận – Quốc ” ), từ đó lan dần đến những vương quốc tác động ảnh hưởng lịch sử dân tộc văn hóa truyền thống Hán như Nhật Bản, Triều Tiên và Nước Ta. Tuy nhiên, từ nhà Đường về sau, tên tuổi ” Q. ” không còn được sử dụng để chỉ đơn vị chức năng hành chính. Thời Tống, dân gian nhiều lúc vẫn dùng tên tuổi ” Q. ” để chỉ đơn vị chức năng hành chính cấp châu. Thời Minh – Thanh, giới sĩ nhân thường dùng tên tuổi ” Q. ” để chỉ đơn vị chức năng hành chính cấp phủ .
Trong lịch sử, Nhật Bản cũng từng dùng danh xưng “quận” để chỉ một cấp đơn vị hành chính. Danh xưng này sử dụng đến năm 1942 thị bị bãi bỏ. Tuy nhiên, tại thuộc địa Đài Loan, đơn vị hành chính cấp quận vẫn được tiếp tục sử dụng cho đến tận năm 1945.
Bạn đang đọc: Quận – Wikipedia tiếng Việt
Ngày nay, đơn vị hành chính quận chỉ còn sử dụng ở Việt Nam, Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Triều Tiên và Hàn Quốc, đều dùng để chỉ đơn vị hành chính cấp 2. Ở Việt Nam, quận là đơn vị hành chính đô thị, nhưng tại Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Triều Tiên và Hàn Quốc, quận (Hangul: 군, Kun) là đơn vị hành chính nông thôn.
Ở Nước Ta, Q. là đơn vị chức năng hành chính của thành phố thường trực TW. Đơn vị hành chính ngoài thành phố ngang cấp Q. thì được gọi là huyện. Ví dụ như Q. Ninh Kiều là một khu nội thành của thành phố của thành phố thường trực TW Cần Thơ và Cờ Đỏ là một vùng ngoài thành phố cũng của Cần Thơ .
Trước năm 1975 tại miền nam dưới thời Việt Nam Cộng hòa, tất cả các đơn vị hành chính cấp thấp ngay dưới đơn vị hành chính tỉnh đều được gọi là quận, không phân biệt vùng thành thị hay nông thôn. Ví dụ quận Sa Đéc thuộc tỉnh Sa Đéc là quận thành thị gồm phần đất của Thành phố Sa Đéc bây giờ, và quận Đức Thành là quận nông thôn thuộc huyện Lai Vung của tỉnh Đồng Tháp ngày nay. Còn cấp quận dưới thị xã là quận đô thị, giống như thị xã Cần Thơ gồm 2 quận là: Quận I và Quận II, hai Quận này ngày nay là Quận Ninh Kiều và một phần hai Quận Bình Thủy và Cái Răng, thành phố Cần Thơ.
Ở Hoa Kỳ, các đơn vị hành chính theo thứ tự cấp bậc như sau: dưới quốc gia Hoa Kỳ là các tiểu bang, dưới mỗi tiểu bang là quận (county). Ví dụ, nơi đông người Việt nhất ở Hoa Kỳ được gọi là Quận Cam (Orange County), một khu vực rộng lớn có trên 30 thành phố[1]. Đôi khi thuật từ “quận” cũng được dùng để dịch từ district trong tiếng Anh.
Một ví dụ là District of Columbia, thường được dịch là “Quận Columbia”, tức là thủ đô Washington D.C. của Hoa Kỳ. Tuy nhiên cách dịch này không chính xác bởi vì Washington D.C. không lệ thuộc bất kỳ một tiểu bang nào hay lãnh thổ nào và thường thì nó được xem ngang cấp với các tiểu bang của Hoa Kỳ vì thế trường hợp này District of Columbia nên dịch là Đặc khu Columbia.[2]
Tại Trung Quốc, tương đương của một quận ở Việt Nam được gọi là “khu” (chữ Hán: 区; Hán-Việt: khu) và tương đương của một huyện được gọi là “huyện” (县; huyện, huyền). Khác với Việt Nam, chỉ có thành phố trực thuộc trung ương mới có đơn vị quận, Trung Quốc là quốc gia có rất nhiều thành phố lớn tuy không phải là thành phố trực thuộc trung ương nhưng đủ rộng lớn để có thể thành lập các đơn vị hành chính cấp quận. Ví dụ như thành phố Quế Lâm ở Khu tự trị Quảng Tây, Trung Hoa cũng có các đơn vị hành chính như Thành phố Hồ Chí Minh ở Việt Nam.
Quận là khu vực hành chính dưới đô đạo phủ huyện được thiết lập từ năm 1878, thường thì quản trị 1 số ít địa phương tự trị đinh hoặc thôn. Địa phương tự trị cấp thành phố thì không thuộc quyền quản trị của Q.. Tuy nhiên, Nhật Bản đã bỏ chính sách Q. từ năm 1926, hiện thời Q. chỉ biểu lộ địa điểm mà không có tính năng quản trị .
- ^ “Các thành phố trong Quận Cam”. Bản gốc lưu trữ ngày 10 tháng 6 năm 2007 .
- ^ Xem những list về những tiểu bang Hoa Kỳ trong đó Đặc khu Columbia được đưa vào để so sánh chung với những tiểu bang của Hoa Kỳ
Liên kết ngoài[sửa|sửa mã nguồn]
Source: https://mindovermetal.org
Category: Wiki công nghệ
