Các thụ thể tế bào là gì?

Cơ thể người được cấu trúc từ những tế bào và chúng không sống khác biệt, chúng “ tiếp xúc ” với nhau bằng cách truyền tin qua những tín hiệu hóa học và điện. Các tín hiệu hóa học thường là protein hoặc những phân tử khác được tiết ra từ tế bào đích vào khoảng trống ngoại bào và đến kết nối với tế bào nhận. Vị trí chất truyền tin kết nối với tế bào nhận được gọi là thụ thể. Vậy, những thụ thể tế bào là gì và có những loại thụ thể tế bào nào ?

Các thụ thể tế bào (receptor) là thành phần đại phân tử (thường là các protein) tồn tại với một lượng giới hạn trong tế bào hoặc trên bề mặt tế bào, đóng vai trò tham gia vào quá trình truyền tín hiệu thông qua gắn kết với các phối tử.

Phối tử (ligand) là các chất truyền tin hóa học (chemical signal) được tiết ra từ các tế bào truyền tín hiệu (signaling cells). Phối tử có thể là các chất hóa học, acid amin, protein, lipid; hoặc cũng có thể là các hormone, các chất dẫn truyền thần kinh hoặc thuốc.

Thụ thể có chức năng nhận dạng phối tử và gắn kết đặc hiệu với các phối tử bằng liên kết hóa học. Sau đó, chuyển tác dụng tương hỗ giữa phối tử và thụ thể thành một tín hiệu để gây ra được đáp ứng tế bào. Thụ thể tế bào có tính đặc hiệu, tức là chỉ có thể gắn kết với một số phối tử nhất định. Một cách đơn giản, thụ thể giống như một ổ khóa và phối tử chính là chìa khóa. Chỉ có những chất chìa khóa (các phối tử nhất định) mới gắn được vào ổ khóa đó (thụ thể cụ thể.)

Khi phối tử link với thụ thể tại vị trí tiếp hợp, một chuỗi những phản ứng cung ứng sinh học sẽ xảy ra sau đó, kèm theo đó là sự hoạt hóa hay bất hoạt hoạt động giải trí của những protein. Các phối tử hoạt hóa thụ thể để dẫn truyền tín hiệu được gọi là chất chủ vận ( hay còn gọi là chất đồng vận – agonist ). trái lại, một số ít phối tử có năng lực ức chế hoặc ngăn thụ thể tiếp đón thông tin gọi là phối tử đối vận ( hay còn gọi là chất đối vận – antagonist ). Các phối tử đối vận cạnh tranh đối đầu với phối tử đồng vận và do đó, ức chế hoạt tính của chất đồng vận .

Trong điều trị bệnh, cả chất đồng vận và chất đối vận đều có giá trị ứng dụng. Ví dụ, một chất đồng vận với thụ thể beta adrenergic là adrenalin. Khi adrenalin gắn vào thụ thể beta adrenergic, làm hoạt hóa thụ thể dẫn đến tác dụng co mạch máu. Ngược lại, các chất đối được gọi là chất ức chế thụ thể beta (beta blocker) có thể sử dụng với vai trò là thuốc điều trị tăng huyết áp, bởi vì chúng ức chế thụ thể beta và do đó, làm giãn mạch.

Tế bào hoàn toàn có thể sử dụng những thụ thể tương tự như nhau cho những tính năng khác nhau trọn vẹn. Ví dụ, thụ thể histamin H1 là tham gia vào quy trình dị ứng, trong khi đó, thụ thể histamin H2 ở dạ dày lại đóng vai trò thôi thúc sự tiết acid dịch vị dạ dày .

5/5 - (1 vote)

Bài viết liên quan

Subscribe
Notify of
guest
0 Comments
Inline Feedbacks
View all comments