Ứng dụng CNTT vào dạy học trong trường tiểu học

Trong những năm qua, những thành tựu mới của khoa học công nghệ, đặc biệt là của công nghệ thông tin (CNTT) đã tạo nên những biến đổi to lớn trong công cuộc phát triển kinh tế xã hội của các quốc gia, trong tất cả các lĩnh vực và trong cuộc sống của mỗi con người.

Ý nghĩa và tầm quan trọng của tin học và CNTT cũng như những yêu cầu đẩy mạnh ứng dụng CNTT, đào tạo nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu CNH, HĐH, hướng tới nền kinh tế tri thức ở nước ta đã được thể hiện qua nhiều văn bản của Đảng và Nhà nước.

Đối với ngành giáo dục và đào tạo, năm học 2008-2009 cũng đã được Bộ Giáo dục và Đào tạo xác định là: “Năm học đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin”. CNTT có tác dụng mạnh mẽ, làm thay đổi nội dung, phương pháp dạy và học. CNTT là phương tiện để tiến tới một “xã hội học tập”. Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng yêu cầu “đẩy mạnh ứng dụng CNTT trong giáo dục – đào tạo ở tất cả các cấp học, bậc học, ngành học. Coi CNTT như là một công cụ hỗ trợ đắc lực nhất cho đổi mới phương pháp dạy học ở các môn”.

Mục đích của việc ứng dụng CNTT trong nhà trường là: sử dụng CNTT như một công cụ lao động trí tuệ, giúp lãnh đạo các trường học nâng cao chất lượng quản lí; giúp các thầy giáo, cô giáo nâng cao chất lượng dạy học; trang bị cho học sinh kiến thức về CNTT, học sinh sử dụng máy vi tính như một công cụ nhằm nâng cao chất lượng học tập; góp phần rèn luyện học sinh một số phẩm chất cần thiết của người lao động trong thời kì CNH, HĐH.

Thực hiện tinh thần chỉ đạo trên của Bộ Giáo dục & Đào tạo, nhận thức sâu sắc rằng, việc ứng dụng CNTT phục vụ cho việc nâng cao chất lượng và hiệu quả công tác quản lí trường học là một trong những hướng tích cực nhất, hiệu quả nhất trong việc đổi mới phương pháp dạy học, phương pháp QLGD, Trường Tiểu học Quỳnh Hồng đã mạnh dạn đầu tư, ứng dụng và bước đầu đã mang lại những hiệu quả thiết thực.

Thực trạng công tác Ứng dụng CNTT ở trường Tiểu học Quỳnh Hồng (đầu năm 2008 – 2009)

Trường Tiểu học Quỳnh Hồng là đơn vị đóng trên địa bàn xã trung tâm của huyện Quỳnh Lưu. Tiếp giáp với Thị trấn Cầu Giát, có Quốc lộ 1A và tỉnh lộ 537 đi qua. Là đơn vị trường học đầu tiên của xã đạt chuẩn Quốc gia (mức độ 1 năm 2001 và mức độ 2 năm 2007), được Chủ tịch nước tặng thưởng Huân chương lao động hạng Nhì, hạng Ba. Là đơn vị có bề dày thành tích, liên tục là Tập thể lao động xuất sắc cấp tỉnh. Là trọng điểm chất lượng cao của ngành.

Thuận lợi:

• Tập thể GV đoàn kết, nhiệt tình, trách nhiệm, có năng lực; có kinh nghiệm trong DH-GD, luôn mong muốn học hỏi và đổi mới, nhất là trong lĩnh vực CNTT.
• Học sinh ngoan, ham học và nhiều em học giỏi; yêu thích bộ môn tin học.
• CSVC, thiết bị kỉ thuật bước đầu cơ bản đáp ứng;
• Đã có sự chỉ đạo mạnh mẽ trong việc ứng dụng CNTT của các cấp.
• Được sự quan tâm, giúp đỡ của Lãnh đạo Phòng và Tổ CNTT Phòng GD&ĐT Quỳnh Lưu.

Khó khăn:

Một vài giáo viên năng lực còn hạn chế; cơ cấu độ tuổi của giáo viên khá cao nên việc nhận thức, tiếp cận với cái mới, với các ứng dụng CNTT có nhiều hạn chế.

• Số lượng học sinh là con em giáo dân đông (chiếm 35%), phần lớn các gia đình đông con, điều kiện kinh tế khó khăn nên sự quan tâm tới việc học tập nói chung cũng như học tin học nói riêng còn hạn chế.
• Cơ sở vật chất – kỉ thuật còn thiếu: số máy vi tính chưa nhiều, số máy được nối mạng còn quá ít, đặc biệt là chưa có phòng mạng để tổ chức dạy học cho giáo viên và học sinh.
• Về kinh phí: Đầu tư cho CNTT cần có nguồn kinh phí nhất định, tuy nhiên nguồn thu của nhà trường hạn hẹp. Đặc biệt sau khi thực hiện Quyết định 550/2008/QĐ-UBND của UBND tỉnh Nghệ An về việc tạm dừng thu tiền xây dựng và hỗ trợ tiểu học.

Một số biện pháp tổ chức thực hiện ứng dụng CNTT tại trường Tiểu Học Quỳnh Hồng

Trên cơ sở phân tích các điều kiện, những thuận lợi và khó khăn, hưởng ứng năm học “đẩy mạnh ứng dụng CNTT”, Trường Tiểu học Quỳnh Hồng đã từng bước tổ chức triển khai việc ứng dụng CNTT vào công tác quản lí, dạy học, giáo dục và bước đầu đã mang lại những hiệu quả nhất định.

Trường đã triển khai một số giải pháp sau:

Tuyên truyền, nâng cao nhận thức về Tin học và Ứng dụng CNTT cho cán bộ, giáo viên

Để đẩy mạnh ứng dụng CNTT trong quản lí giáo dục và công tác giảng dạy, Trường Tiểu học Quỳnh Hồng đã tổ chức tuyên truyền về ích lợi và tác dụng của việc ứng dụng CNTT trong hoạt động quản lí, dạy học và giáo dục cho cán bộ, giáo viên, học sinh.

Phổ biến và quán triệt đầy đủ theo tinh thần, nội dung các văn bản chỉ đạo về CNTT của Chính phủ và của ngành về ứng dụng CNTT trong hoạt động dạy học và QLGD.

Thành lập Ban chỉ đạo và Tổ ứng dụng CNTT của trường do đồng chí Hiệu trưởng làm trưởng ban và phân công trách nhiệm và công việc cụ thể cho từng thành viên.

Xây dựng mô hình trường học ứng dụng CNTT

Đây là năm học đầu tiên Bộ GD&ĐT có chủ trương lớn về ứng dụng CNTT trong trường học. Do vậy, hiện nay các cấp quản lý giáo dục, giáo viên thường băn khoăn về vấn đề nên đưa CNTT vào nhà trường như thế nào. Tất nhiên, mục tiêu quan trọng nhất của ứng dụng CNTT ở trường tiểu học là nâng cao chất lượng dạy học, nâng cao chất lượng quản lý nhà trường.

Trên cơ sở lý luận và thực tiễn, tìm hiểu, học hỏi mô hình ứng dụng CNTT của một số đơn vị, chúng tôi xây dựng mô hình ứng dụng CNTT cho Trường Tiểu học Quỳnh Hồng như sau:

Trước tiên, cần khẳng định rằng mô hình này là mô hình nhà trường truyền thống có tích hợp các yếu tố CNTT trong các hoạt động của nó.

Những yêu cầu về cơ sở vật chất và trang thiết bị

Cơ sở vật chất và trang thiết bị là yếu tố hết sức quan trọng trong ứng dụng CNTT. Để việc ứng dụng CNTT của nhà trường hoạt động tốt thì CSVC – kỉ thuật cần có:

• Mạng LAN: Giúp việc điều phối thông tin nội bộ và toàn bộ hoạt động quản lý của trường.
• Phòng máy tính: Đủ cho việc học tập và nghiên cứu của giáo viên và học sinh.
• Thư viện, phòng thông tin nguồn: thư viện.
• Kết nối Internet: Nhằm khai thác và tìm kiếm thông tin phục vụ hoạt động học tập và giảng dạy của học sinh và giáo viên. Cả mạng LAN và các máy tính dành cho học sinh đều được kết nối internet.
• Các phương tiện kỉ thuật, thiết bị đa phương tiện: máy chiếu đa phương tiện (multimedia projector), camera, máy ảnh kỉ thuật số… và các phương tiện kỉ thuật khác.
• Có trang WEB riêng: để thông tin về hoạt động của nhà trường, đảm bảo liên lạc giữa giáo viên và học sinh, giữa nhà trường và cha mẹ học sinh.

Những yêu cầu về đội ngũ

a. Đối với cán bộ quản lý

Cần có kiến thức và kĩ năng cơ bản về CNTT: các kiến thức cơ bản về cấu tạo máy tính, hệ điều hành thông dụng, sử dụng internet, biết sử dụng các phần mềm quản lí để hỗ trợ hoạt động điều hành quản lý giáo dục trong phạm vi nhà trường và liên lạc với các cơ quan quản lý cấp trên.

Có kiến thức và kĩ năng ứng dụng CNTT trong công tác quản lý giáo dục.

b. Đối với đội ngũ giáo viên

Cần có kiến thức và kĩ năng cơ bản về CNTT: nắm được các kiến thức cơ bản về cấu tạo máy tính, hệ điều hành thông dụng, biết sử dụng Internet để tìm kiếm và khai thác thông tin phục vụ cho hoạt động dạy học – giáo dục; để liên lạc với học sinh, cha mẹ học sinh và các đối tượng khác.

Đặc biệt, có kiến thức và kĩ năng ứng dụng CNTT trong việc tổ chức HĐ học tập cho HS

c. Có cán bộ kĩ thuật về CNTT

Để điều hành mạng LAN, trang WEB, bảo trì, cài đặt các thiết bị phần cứng và phần mềm cơ bản. Cán bộ kĩ thuật có thể là giáo viên kiêm nhiệm nhưng phải có đủ kiến thức, kĩ năng để xử lí các công việc thường xuyên như: điều hành mạng LAN, quản trị trang WEB, cài đặt các phần mềm mới, diệt vi rút, sửa chữa một số lỗi hỏng hóc nhỏ của máy tính.

Những yêu cầu về công tác quản lý của trường

• Có kế hoạch ứng dụng CNTT trong hoạt động quản lý và dạy học.
• Từng bước đầu tư, nâng cấp trang thiết bị CNTT.
• Triển khai công việc hàng tuần thông qua lịch làm việc, qua thời khoá biểu (các giờ dạy có ứng dụng CNTT, kế hoạch sử dụng máy chiếu đa năng, phân công sử dụng phòng máy của trường ).
• Các hoạt động được thể hiện trên trang WEB, thông qua mạng LAN, hệ thống thư điện tử (Email nội bộ).
• Phối hợp với các cơ quan chức năng trong việc ứng dụng CNTT.

Yêu cầu về hoạt động triển khai tích hợp CNTT trong giờ dạy học, đổi mới phương pháp dạy học

– Sử dụng phần mềm DH một cách thích hợp trong một hoặc nhiều môn học.
– Bảo đảm tỷ lệ thời lượng dạy học có ứng dụng CNTT từ 10% trở lên.
– Đảm bảo hiệu quả cao trong việc ứng dụng CNTT trong quản lí và DH, GD.

Các bước đi trong việc xây dựng nhà trường theo mô hình

• Rõ ràng việc xây dựng trường theo mô hình trên sẽ cần tới thời gian, công sức và cả sự kiên định và tâm huyết của người quản lý. Phương châm đặt ra là: từng bước triển khai vững chắc, đồng bộ.
• Tiến hành từng bước: Trước tiên nên chú ý khâu ứng dụng CNTT trong quản lý.
• Sau đó là ứng dụng CNTT trong dạy học, không bắt buộc phải ứng dụng CNTT ở tất cả
  các môn, ở tất cả các lớp ngay.
• Chắc chắn: trong từng bước phải đảm bảo chất lượng của các hoạt động ứng dụng CNTT trong dạy học. Không ứng dụng một cách xô bồ, hình thức.
• Đồng bộ: Tiến hành đồng bộ các biện pháp (nhân lực, vật lực, tài lực ): trang bị phòng máy, kết nối Internet, tuyển chọn đặt mua phần mềm, tập huấn GV sử dụng.

Tổ chức triển khai ứng dụng CNTT trong hoạt động quản lý và dạy học – giáo dục

Tăng cường các điều kiện về CSVC – Kỹ thuật

Đối với nhà trường:

• Phối hợp với Đài Viễn thông Quỳnh Lưu, Trung tâm Viettel để lắp đặt gói cước internet ưu đãi cho nhà trường và các cán bộ quản lí.
• Tiến hành khảo sát lắp đặt mạng LAN và internet cho các bộ phận (Hiệu trưởng, Phó Hiệu trưởng,
• Chỉ tịch Công đoàn, TPT Đội, kế toán, Thư viện thiết bị), lắp đặt hệ thống mạng internet tại phòng Hội đồng để phục vụ cho việc tập huấn và triển khai các chuyên để về CNTT của trường, ngành.
• Lắp đặt 01 phòng mạng gần 20 máy phục vụ cho việc học tập, nghiên cứu của cán bộ, giáo viên và học sinh.
• Đầu tư mua sắm thêm một số máy vi tính, máy chiếu, camera, webcam, máy ảnh kỉ thuật số và các thiết bị khác phục vụ cho việc ứng dụng CNTT.

Đối với cán bộ, giáo viên và phụ huynh học sinh:

• Trên cơ sở lợi ích của CNTT, nhà trường đã tuyên truyền, phát động phong trào mua máy tính và nối mạng interrnet trong toàn cán bộ giáo viên.
• Ngoài ra, nhà trường cũng vận động những phụ huynh có điều kiện mua máy phục vụ cho việc học tập của con em mình.

Bồi dưỡng kiến thức, kĩ năng tin học và sử dụng các trang TBDH hiện đại cho cán bộ, giáo viên, công nhân viên:

Nhận thức sâu sắc tác dụng to lớn của việc ứng dụng CNTT, trên cơ sở thực tế chất lượng tin học của đội ngũ giáo viên, ngay từ cuối năm học 2007-2008, nhà trường đã tiến hành họp, bàn, ra nghị quyết và xây dựng kế hoạch tổ chức học tập nâng cao trình độ tin học cho cán bộ, giáo viên.

Nhà trường đã tiến hành mở lớp dạy tin học văn phòng (Word, Powerpoint, Excel) cho toàn thể cán bộ giáo viên. Do điều kiện giáo viên phải dạy 2 buổi/ngày, nên nhà trường bố trí lịch học vào các ngày thứ 7 hàng tuần và một số thời gian trong hè, nghỉ giữa kì Ngoài ra giáo viên thực hành vào những buổi trống tiết và sau mỗi buổi dạy. Cán bộ giảng dạy là giáo viên trong trường, với tinh thần là học tập lẫn nhau, người đã biết dạy cho người chưa biết, người biết nhiều dạy cho người biết ít…

Phối hợp với Tổ CNTT Phòng GD&ĐT Quỳnh Lưu mở lớp tập huấn sử dụng Thư điện tử (Email) và cách khai thác tìm kiếm thông tin trên mạng internet cho cán bộ giáo viên. Hiện tại nhà trường đã lập hộp thư điện tử cho tất cả giáo viên trong trường theo tên miền của Phòng GD&ĐT là: xxx@quynhluu.edu.vn.

Nhà trường cũng đã xây dựng và quán triệt quy chế sử dụng hộp thư điện tử cho toàn thể cán bộ, giáo viên. Trước mắt yêu cầu các đồng chí trong Ban lãnh đạo, tổ trưởng chuyên môn, văn phòng, trưởng các đoàn thể sử dụng thư điện tử trong việc nộp báo cáo, nộp đề thi, lịch công tác và trong một số liên lạc, giao dịch khác với Phòng GD&ĐT và cấp trên. Trao đổi và chia sẽ thông tin cho cán bộ, giáo viên.

Ngoài ra nhà trường cũng đã tổ chức một số buổi tập huấn, hướng dẫn khai thác và sử dụng các trang thiết bị dạy học hiện đại cho cán bộ, giáo viên, CNV như: Sử dụng máy chiếu, máy camera, máy ảnh kỉ thuật số, máy photocppy, các thiết bị nghe nhìn, giúp cho giáo viên tự tin và làm chủ với các trang thiết bị dạy học hiện đại, ứng dụng tốt hơn vào công tác của mình.

Triển khai một số ứng dụng trong công tác quản lí:

Ứng dụng một số phần mềm trong công tác quản lí trường học:

Trên cơ sở tiến hành điều tra, khảo sát hiện trạng, xác định nhu cầu và nhiệm vụ về CNTT trong đơn vị, nhà trường đã tiến hành chọn lọc ứng dụng những phần mềm quản lí phù hợp, cụ thể nhà trường đã và đang tiến hành ứng dụng trên một số lĩnh vực sau:

• Ứng dụng trong việc điều hành các hoạt động quản lí: như triển khai cải cách hành chính, quản lí công tác hồ sơ sổ sách, lịch công tác, công văn đi đến, trong việc điều hành các hoạt thông qua hệ thống thư điện tử và website của trường.
• Phần mềm Quản lí trường học (SchoolAssist)
• Phần mềm Quản lí phổ cập (Edu Staties)
• Phần mềm Quản lí chất lượng học sinh
• Phần mềm quản lí tài chính I.MAX 7.2
• Phần mềm quản lí công tác Đội
• Phần mềm quản lí thư viện

Tiến hành xây dựng trang Web cho trường:

Trường Tiểu học là một đơn vị có bề dày thành tích, có truyền thống dạy và học. Vì vậy việc xây dựng trang website riêng cho trường là một trong những yêu cầu được nhà trường hết sức quan tâm. Mục đích xây dựng trang Web riêng cho trường là để:

• Thông tin, phản ánh kịp thời các hoạt động và kết quả dạy học, giáo dục của nhà trường;
• Xây dựng nguồn tư liệu dạy học, giáo dục (bài giảng điện tử, giáo án, đề thi, SKKN ) phục vụ cho việc dạy học, giáo dục và tự bồi dưỡng của giáo viên;
• Là diễn đàn trao đổi cho CB, GV, HS, PHHS và những người quan tâm tới công tác giáo dục của nhà trường;
• Quảng bá hình ảnh của nhà trường…

Tùy điều kiện của đơn vị, mà mỗi trường có thể lựa chọn cho mình hình thức và cách lập web riêng. Không chỉ của đơn vị, mà mỗi giáo viên cũng có thể tạo lập một trang web của riêng mình để chia sẻ những tài nguyên và kinh nghiệm giảng dạy với các đồng nghiệp khác.

Đây là một hình thức ứng dụng CNTT mới mẻ và hiệu quả trong việc nâng cao chất lượng giảng dạy, phù hợp với xu thế chung của xã hội và nâng tầm giáo viên để trở thành các giáo viên điện tử. Chính Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Thiện Nhân cũng đã từng chia sẻ: “Giáo viên phải có công nghệ thiết kế quy trình bài giảng mới, phải thu hút học sinh vào bài học, phải có tư liệu cuộc sống bổ sung vào ngoài
sách giáo khoa. Tất cả thầy cô dạy một bộ môn cần lập một trang web để làm tư liệu” (báo Tuổi trẻ ngày 17/11/2008).

Việc đưa website của nhà trường cũng như của các cá nhân thành viên vào sử dụng đã mang lại hiệu quả thiết thực cho công tác quản lí điều hành, công tác dạy và học của nhà trường; tạo được sự đồng tình, hưởng ứng và cổ vũ mạnh mẽ của cán bộ, giáo viên, học sinh và phụ huynh.

Xây dựng sổ liên lạc điện tử cho PHHS:

Việc học tập của con em ngày càng được phụ huynh quan tâm. Tuy nhiên do điều kiện về công việc, nên phụ huynh cũng ít có thời gian gần gủi thầy, cô giáo để nắm bắt về tình hình học tập của con em mình.

Khai thác những lợi thế của CNTT, vừa qua nhà trường đã phối hợp với Tổ nghiệp vụ Đài Viễn thông Quỳnh Lưu tiến hành khảo sát các điều kiện và nhu cầu của PHHS và đã tiến hành lập Sổ liên lạc điện tử (Email) cho hơn 60 học sinh trong toàn trường.

Mục đích của việc lập Sổ liên lạc điện tử:

• Báo cáo tình hình học tập, rèn luyện của HS cho phụ huynh;
• Trao đổi, phối hợp các biện pháp giáo dục học sinh giữa nhà trường với phụ huynh, giữa giáo viên với phụ huynh…

Phụ huynh rất phấn khởi và ủng hộ chủ trương này của nhà trường một cách mạnh mẽ. Kết quả học tập, rèn luyện của con em được cập nhật thường xuyên. Có những vấn đề tế nhị cũng đã được nhà trường, giáo viên trao đổi một cách cụ thể và thỏa đáng. Nhiều phụ huynh cũng đã gửi thư trao đổi, phản ảnh, hiến kế, bày tỏ tình cảm của phụ huynh với việc chăm sóc, quan tâm dạy dỗ con em của mình với nhà trường.

Ứng dụng CNTT trong dạy – học và tổ chức các hoạt động giáo dục

Phát động phong trào soạn giáo án trong máy vi tính:

Ngày nay CNTT đóng một vai trò rất quan trọng trong nhiều lĩnh vực, trong đó có ngành giáo dục và đào tạo. Ai cũng biết rằng nó là một trong những công cụ hiện đại và rất tốt phục vụ cho quá trình soạn giảng và lên lớp của giáo viên. Do tiện ích của việc sử dụng giáo án vi tính và giáo án điện tử, nhiều giáo viên đã và đang rất quan tâm đến hai loại hình giáo án này.

Nắm bắt được nguyện vọng cũng như lợi ích chính đáng đó, ngay từ đầu năm học nhà trường đã cho giáo viên đăng kí soạn bài trên máy vi tính. Nhà trường cũng yêu cầu rằng:

• Việc soạn bài trên máy vi tính chỉ áp dụng cho những giáo viên đã biết sử dụng máy tính. Không chấp nhận việc nhờ người khác soạn hộ rồi in ra để lên lớp.
• Cho phép giáo viên được tham khảo giáo án của người khác, trên cơ sở đó điều chỉnh nội dung và PPDH cho phù hợp với điều kiện và đối tượng học sinh của khối, lớp mình dạy.
• Giáo viên phải cam kết việc soạn bài trong máy vi tính chất lượng giáo dục không được phép thấp hơn sử dụng giáo án viết tay.

Có ý kiến cho rằng một khi giáo viên đã có giáo án cũ thì năm học sau họ chỉ cần in ra là xong hết và đôi khi không cần đọc lại trước khi lên lớp. Cho nên đề nghị không cho giáo viên soạn bài bằng máy vi tính mà buộc họ phải soạn bằng bút mực để cho “nhớ” bài giảng.

Quan điểm này là hoàn toàn không hợp lý vì nhiệm vụ của giáo viên là phải xem bài (sách giáo khoa, giáo án, ) trước khi lên lớp cho dù giáo án đó được viết tay hay bằng máy vi tính, cho dù giáo viên đó đã giảng dạy lâu năm hay mới vào nghề.

Hơn nữa, có giáo án cũ (trong máy vi tính) để in ra và xem trước khi lên lớp tiết kiệm cho họ bao nhiêu thời gian ngồi viết. Thời gian đó dành để đầu tư vào lĩnh vực khác của chuyên môn sẽ tốt hơn.

Để tránh phòng tránh những tiêu cực trong việc sử dụng giáo án, Hiệu vụ nhà trường và các Tổ trưởng cần theo dõi và có cách quản lý chuyên môn hợp lý (có thể kiểm tra, thanh tra, dự giờ đột xuất, đối chất, so sánh, đối chiếu ) để loại trừ chứ không nên cấm toàn bộ giáo viên soạn giảng bằng máy vi tính chỉ vì lý do sợ giáo viên sao chép của nhau.

Do trình độ và kỉ năng sử dụng máy vi tính của giáo viên thời gian đầu chưa nhiều, nên việc soạn bài trong máy vi tính đang ở mức động viên khuyến khích, sắp tới thì đây là một yêu cầu bắt buộc.

Thiết kế bài soạn điện tử và tổ chức dạy thí điểm bằng giáo án điện tử ở một số môn, bài:

Bài giảng điện tử và các trang thiết bị hiện đại có thể coi là những công cụ dạy học đa năng vì nó có thể thay thế cho hầu hết các công cụ dạy học khác từ truyền thống (tranh vẽ, bản đồ, mô hình, ) đến hiện đại (cassette, ti vi, đầu video ).

Việc sử dụng hình thức dạy học này bước đầu đã tạo nên một không khí học tập và làm việc khác hẳn với cách học và cách giảng dạy truyền thống.

GAĐT không phải là phần mềm dạy học, nó chỉ trợ giúp cho việc giảng dạy của GV (đối tượng sử dụng là GV, không phải là HS). Chính vì vậy, việc truyền đạt kiến thức vẫn dựa trên giao tiếp thầy – trò, chứ không phải giao tiếp máy – người.

Mặt khác, vì GV là người trực tiếp điều hành việc sử dụng GAĐT nên có thể khai thác tối đa được những kiến thức cần chuyển tải, tuỳ thuộc vào trình độ của HS và phương pháp giảng dạy của GV. Tuy nhiên, để thiết kế được một GAĐT, đòi hỏi người soạn phải có một trình độ tin học nhất định.

Cụ thể, người thầy cần phải:

• Biết sử dụng máy tính
• Biết cách truy cập Internet
• Biết sử dụng phần mềm trình diễn PowerPoint, violet,
• Có khả năng sử dụng một phần mềm chỉnh sửa ảnh, làm các ảnh động, flash, cắt ghép các file âm thanh…
• Biết cách sử dụng projector (máy chiếu)…

Tuy nhiên, không phải lúc nào cũng cần phải sử dụng đầy đủ các kỉ năng trên, mà tuỳ thuộc vào tính chất của mỗi môn học, bài học mà các yêu cầu được đặt ra khác nhau. Trong GAĐT, cần phải biết kết hợp hài hòa giữa màu sắc, âm thanh, hình ảnh, tư liệu, các thí nghiệm ảo… thì một bài giảng mới trở nên sinh động, hấp dẫn, lôi cuốn người học.

Ứng dụng CNTT trong việc tổ chức các hoạt động giáo dục ngoại khóa:

Phát huy lợi thế của CNTT, nhà trường đã thiết kế và tổ chức tốt các hoạt động ngoại khóa như: Thi Nữ giáo viên tài năng duyên dáng, Phụ trách sao giỏi, Nét đẹp tuổi hoa, Kể chuyện Bác Hồ trong trái tim em, Rung chuông vàng,… Với sự hỗ trợ của CNTT, các cuộc thi trở nên hấp dẫn và sinh động, cuốn hút người xem.

Khai thác thông tin phục vụ cho hoạt động dạy học và công tác tự bồi dưỡng:

• Tập huấn, hướng dẫn cho CBGV và HS khai thác, sử dụng các thông tin trên hệ thống Website của Bộ, Sở, Phòng GD&ĐT và các website hữu ích khác.
• Phối hợp với Tổ CNTT Phòng GD&ĐT hướng dẫn cách upload và download các tài liệu
• Hướng dẫn sử dụng các duyệt web Internet như Explore, Mozilla Firefox, Chrome; Yahoo, Google; Sky (gọi điện miễn phí qua mạng internet) giúp GV khai thác được các nguồn tư liệu để phục vụ cho công tác giảng dạy và bồi dưỡng kiến thức… được nhanh chóng, thuận lợi hơn.
• Khuyến khích các CBGV và học sinh viết bài gửi cho các tập san, chuyên san và các
  website điện tử…

Tổ chức dạy học tin học cho học sinh

Trường Tiểu học Quỳnh Hồng là một trong 5 trường tiểu học đầu tiên ở Quỳnh Lưu triển khai dạy tin học cho học sinh. Đây là môn học tự chọn, nên bước đầu nhà trường chủ trương chỉ dạy cho học sinh khối 3-4-5, ưu tiên các em có học lực các môn văn hóa khá trở lên. Quan điểm của trường là để học các môn học tự chọn thì trước tiên HS phải học tốt các môn học về văn hóa.

Chương trình giảng dạy được thực hiện theo chương trình của Bộ GD&ĐT đó là: Cùng em học tin học. Ngoài ra nhà trường còn triển khai dạy cho học sinh một số phần mềm học toán từ lớp 3 – lớp 5, các phần mềm vẽ trên máy tính và các trò chơi trí tuệ cho học sinh.

Việc học tập tin học, giúp học sinh làm quen với một số kiến thức ban đầu về CNTT như một số bộ phận của máy tính, một số thuật ngữ tin học thường dùng, rèn luyện một số kĩ năng sử dụng máy tính. Hình thành cho học sinh một số phẩm chất và năng lực cần thiết của người lao động hiện đại như:

• Góp phần hình thành và phát triển tư duy thuật giải.
• Bước đầu hình thành năng lực tổ chức và xử lý thông tin.
• Có ý thức và thói quen sử dụng máy tính trong hoạt động học tập, lao động trong xã hội hiện đại.
• Có thái độ đúng khi sử dụng máy tính và các sản phẩm tin học.
• Bước đầu hiểu khả năng ứng dụng CNTT trong học tập.
• Có ý thức tìm hiểu ứng dựng CNTT trong các hoạt động xã hội.

Tổ chức cho học sinh thi giải toán qua mạng Internet (Violympic)

Năm học 2008 – 2009 là năm học có sự đổi mới và đột phá của ngành giáo dục và đào tạo về “Ứng dụng CNTT trong quản lý và dạy học”. Ngoài việc làm cho cán bộ quản lý, giáo viên nắm vững và ứng dụng tốt CNTT trong dạy học, Bộ GD&ĐT đã phát động cuộc thi giải toán qua mạng internet. ViOlympic là trang web có nội dung hay và sinh động, có sức hấp dẫn rất lớn, thu hút được hàng triệu học sinh tham gia.

Nội dung cuộc thi mà trang web đưa ra vừa cũng cố lại cho học sinh những kiến thức cơ bản phù hợp với chương trình đã và đang học từ mức độ từ dễ đến khó, vừa phù hợp với từng đối tượng và khả năng của các em. Giao diện của trang web được thiết kế rất thân thiện, sinh động, phù hợp với đặc điểm tâm, sinh lí của các em. Mỗi vòng thi phía trước là một cánh cửa đầy bí ẩn, mới lạ nên càng kích thích sự tìm tòi, khám phá của các em.

Violympic không còn là sân chơi của riêng các em học sinh mà còn là sân chơi của các thầy cô giáo, của các bậc phụ huynh. Trước sự hứng thú và say mê của các em, người thầy không thể đứng ngoài cuộc. Nhiều thầy cô giáo đã đồng hành với các em, trợ giúp các em trong một số bài toán khó, khuyến khích, động viên các em kiên trì, nhẫn nại để về đích thắng lợi.

Nhà trường đã lắp đặt phòng máy và nối mạng Internet cho tất cả các máy tính.

Ngoài việc kết hợp cho các em giải toán trong một số buổi học vi tính, giải ở nhà (những gia đình HS có nối mạng), nhà trường còn tổ chức cho các em một số buổi giải riêng (ưu tiên những HS gia đình chưa nối mạng) và phân công giáo viên hướng dẫn, trợ giúp cho các em.

Bài học kinh nghiệm

Qua việc triển khai ứng dụng CNTT ở Trường Tiểu học Quỳnh Hồng, chúng tôi rút ra một số bài học kinh nghiệm sau:

Cần xây dựng kế hoạch ứng dụng CNTT cũng như việc đầu tư CSVC cho CNTT phải khoa học và hợp lý, không nên mua sắm hàng loạt, quá nhiều một lúc mà nên đầu tư theo đợt, bổ sung dần, tận dụng công suất của máy.

Cần tăng cường công tác xã hội hóa CNTT trong giáo dục. Đây là hệ quả tất yếu vì một lúc nào đó thì việc ứng dụng CNTT sẽ là nhu cầu của mỗi người.

Công nghệ thông tin có vai trò rất lớn trong việc đổi mới phương pháp giảng dạy, nó làm tăng hiệu quả giáo dục nhưng đòi hỏi mỗi CBGV cần phân biệt rõ phương pháp giảng dạy và công cụ giảng dạy. Bài giảng điện tử, giáo án điện tử chỉ là công cụ hỗ trợ cho phương pháp giảng dạy. Vì vậy không nên quá lạm dụng việc ứng dụng CNTT.

Nếu mỗi CBGV có nhận thức đúng đắn và biết sử dụng CNTT một cách hợp lý thì sẽ có nhiều bài giảng hay và không có tình trạng biến học trò thành những người xem phim.

Kết luận và đề xuất, kiến nghị

Kết luận

Với sự thay đổi căn bản về mô hình giáo dục trong trường học, vai trò của CNTT trở nên đặc biệt quan trọng. CNTT là công cụ cần thiết, phục vụ hiệu quả các quy trình quản lý trong trường học. Đặc điểm nổi trội nhất là thông qua dữ liệu, thông tin được lưu trữ, xử lý, các tiêu chí trong quản lý nhà trường đang dịch chuyển từ định tính sang định lượng.

Bên cạnh đó, với bản chất của CNTT, sự minh bạch hóa và chia sẻ thông tin, dữ liệu giữa các thành viên cũng như tốc độ xử lý thông tin của máy tính sẽ làm tăng hiệu quả vận hành, quản lý nhà trường.  CNTT có tác dụng mạnh mẽ, làm thay đổi nội dung, phương pháp dạy và học và là phương tiện để tiến tới “xã hội học tập”.
Vì vậy, cần khẳng định rằng việc ứng dụng CNTT vào trường học là một hướng đi đúng và tất yếu.

Một số đề xuất, kiến nghị

Cần tuyên truyền, nâng cao nhận thức về Tin học và ứng dụng CNTT trong nhà trường, nhằm giúp các cấp lãnh đạo, các lực lượng xã hội nhận thức được một cách đầy đủ ý nghĩa và tầm quan trọng của việc ứng dụng CNTT vào nhà trường nhằm nâng cao hiệu quả GD&ĐT.

Phòng GD&ĐT cần có chủ trương và tạo điều kiện khuyến khích các nhà trường, cha mẹ HS tạo mọi điều kiện để HS sớm có điều kiện tiếp cận với tin học và CNTT.

Đánh giá, xây dựng và nhân rộng các mô hình tốt, tổ chức các diễn đàn, hội thảo để chia sẻ và phổ biến kinh nghiệm ứng dụng CNTT trong việc quản lí nhà trường, hỗ trợ dạy và học, tổ chức tốt các cuộc thi tài năng trẻ về tin học.

Tăng cường công tác tập huấn về ứng dụng CNTT: Bồi dưỡng biện pháp quản lí nhà trường, quản lí việc giảng dạy tin học cho đội ngũ CBQL GD các cấp; Thiết kế phần mềm dạy học, giáo án điện tử; sử dụng máy tính, máy chiếu phục vụ công tác giảng dạy; tiến hành thường xuyên việc theo dõi, đánh giá để rút kinh nghiệm để đưa ra các biện pháp chỉ đạo kịp thời.

Coi việc ứng dụng CNTT là một trong những tiêu chí đánh giá các trường họccũng như đánh giá CBQL và giáo viên.