Ứng dụng hoocmon thực vật trong nông nghiệp sản xuất

Các bạn đã được học chuyên đề về Hoocmon thực vật ở sách giáo khoa sinh học lớp 11. Vậy các bạn còn nhớ cách ứng dụng Hoocmon thực vật trong nông nghiệp không? Hãy cùng Mindovermetal ôn tập lại các kiến thức về hoocmon thực vật nhé!

Hoocmon thực vật là gì?

Hoocmon thực vật (phytohormone) là các chất hữu cơ do cơ thể thực vật tiết ra, có tác dụng điều tiết quá trình sinh trưởng của chúng.

Đặc điểm chung:

• Với nồng độ rất thấp nhưng gây những biến đổi rất lớn trong cơ thể
• Tính chuyên hóa thấp hơn nhiều so với hoocmon động vật bậc cao
• Là những chất hữu cơ phân tử lượng thấp, được tạo ra ở một nơi trong cây nhưng gây phản ứng ở tế bào hoặc nơi khác trong cây
• Được vận chuyển theo mạch gỗ và mạch rây

Phân loại Hoocmon thực vật

Dựa vào tác động sinh lý của hoocmon đối với quá trình sinh trưởng của thực vật. Hoocmon được chia làm 2 nhóm bao gồm:

Hoocmon kích thích

Auxin (Axit Indol Axetic – AIA)

Được sinh ra ở đỉnh thân và cành. Auxin thường xuất hiện nhiều trong các cơ quan đang sinh trưởng mạnh. Ví dụ như: hạt đang nảy mầm, lá đang sinh trưởng,…

Vai trò sinh lý:

• Kích thích ra rễ ở cành giâm, cành chiết
• Tăng tỉ lệ thụ quả, tạo quả không hạt
• Nuôi cấy mô ở tế bào thực vật, diệt cỏ

Gibberellin – GA

Được sinh ra ở lá và rễ. Gibberellin là nhóm phytohormone thứ hai được phát hiện sau auxin, thường được sử dụng nhất là Acid gibberellic (GA3) và những dạng hoạt động GA1.

Vai trò sinh lý:

• Tăng sự đậu quả và tạo quả không hạt
• Kích thích sự hình thành rễ của cành giâm, cành chiết
• Nuôi cấy mô tế bào
• Ðiều chỉnh thời gian ngủ nghỉ của các loại củ, hạt
• Kích thích hành động sinh trưởng của cây, tăng chiều cao, tăng sinh khối và tăng năng suất cây trồng

Xitôkinin

Được tổng hợp chủ yếu ở trong ngọn rễ và trong hạt đang phát triển. Sau đó, được vận chuyển qua mô gỗ từ rễ lên thân. Xitôkinin thường được tìm thấy ở trong cây zeatin.

Vai trò sinh lý:

• Kích thích sự phân chia tế bào
• Làm chậm quá trình già hóa của tế bào, mô
• Ảnh hưởng đến sự nảy mầm của hạt và củ
• Kích thích sự phát triển của chồi và nụ

Hoocmon ức chế

Etilen

Được sinh ra ở lá già, hoa già, quả chín. Nó là phân tử nhỏ nhất trong số các hormone thực vật, và chủ yếu là thúc đẩy quá trình sinh trưởng của tế bào và quả.

Vai trò sinh lý:

• Thúc đẩy quá trình rụng và lão hóa các cơ quan
• Thúc đẩy sự phát triển và phân hóa của rễ, phá vỡ trạng thái ngủ của hạt và chồi
• Cản trở quá trình vận chuyển Auxin
• Tác động lên sự phân hóa giới tính
• Ức chế kéo dài thân

Acid Abscisic (ABA/AAB)

Được sinh ra ở trong lá, chóp rễ hoặc các cơ quan đang hóa già. Hầu như mọi tế bào thực vật đều có khả năng tổng hợp AAB, chúng được phát hiện có mặt trong tất cả các mô sống, có nhiều ở tế bào khí khổng.

Vai trò sinh lý:

• Ức chế sự tăng trưởng
• Điều chỉnh sự ngủ nghỉ
• Điều chỉnh sự đóng/mở của khí khổng
• Giảm bài xuất các enzyme cần thiết cho quang hợp

Ứng dụng Hoocmon thực vật trong nông nghiệp

Người ta thường sử dụng Gibberellin trong công nghệ lúa lai, phun lên bông của cây mẹ để bông lúa vươn dài ra. Từ đó, dễ dàng tiếp nhận phấn hoa.

AIA dùng để kích thích cho cây trồng ở giai đoạn sinh trưởng như giúp cành giâm nhanh ra rễ,…Ngoài ra, con người còn tạo ra các hoocmon nhân tạo ứng dụng trong bảo quản nông sản, kích thích ra hoa, tăng tính chống chịu,…

Trong một số loại hoocmon ức chế như Abscicic Acid được dùng để kiểm soát sự cạnh tranh của các loài thực vật. Các loại này đều được sử dụng trong trồng trọt, và không làm ảnh hưởng đến sức khỏe của con người.

Tuy nhiên, các hoocmon tăng trưởng cũng mang lại một số lo ngại như làm dụng chất kích thích tăng trưởng, sử dụng với liều lượng cao nhằm thu lợi nhuận, bỏ qua tiêu chí sức khỏe, gây mất cân bằng sinh lý ở cây,…Do đó, Nhà nước Việt Nam cần kiểm tra kỹ càng các chất kích thích bị cấm, và có những biện pháp thích đáng đối với những hành vi vi phạm.

Với những dữ liệu được cung cấp ở trên, chắc hẳn bạn đã hiểu rõ cách ứng dụng Hoocmon thực vật trong nông nghiệp sản xuất như thế nào. Hy vọng các em sẽ áp dụng các tài liệu này thật tốt trong các đề thi trắc nghiệm. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào, hãy bình luận xuống phía dưới để được giải đáp nhé! Đừng quên theo dõi Mindovermetal để xem thêm nhiều chương trình bổ ích. Cảm ơn các bạn đã đón đọc.