Phương pháp tăng giảm khối lượng (Chi tiết – Dễ hiểu)

Tăng giảm khối lượng là một trong những phương pháp giải nhanh cực hay dựa vào sự chênh lệch khối lượng khi biến đổi chất này thành chất khác có thể tính nhanh số mol của một chất trong phản ứng. Bài viết giúp bạn nắm rõ nguyên tắc cũng như cách áp dụng pp giải nhanh này.

Xem thêm : Một số dạng bài tập về những hợp chất vô cơ

 PHƯƠNG PHÁP TĂNG GIẢM KHỐI LƯỢNG

I.Kiến thức cần nhớ

1) Nguyên tắc:

Nguyên tắc giải nhanh : dựa vào sự chênh lệch khối lượng khi đổi khác chất này thành chất khác hoàn toàn có thể tính nhanh số mol của một chất trong phản ứng .

2) Các phương pháp giải bài toán tăng giảm khối lượng:

* Phương pháp đại số :+ ) Đặt ẩn cho số mol chất phản ứng+ ) Lập phương trình trình diễn độ tăng ( hoặc giảm )+ ) Giải tìm ẩn và Tóm lại* Phương pháp suy luận tăng giảm : Từ độ tăng ( giảm ) theo đề và tăng ( giảm ) theo PTHH ta tìm được số mol của những chất=. Hệ số

Chú ý : Nếu gặp trường hợp một kim loại tác dụng với hỗn hợp muối ( hoặc ngược lại ) thì phản ứng nào có khoảng cách giữa 2 kim loại xa hơn thì sẽ xảy ra trước. Khi phản ứng này kết thúc thì mới xảy ra các phản ứng khác.

VD :  Cho hỗn hợp Fe và Cu vào dung dịch AgNO3 thì Fe phản ứng trước, Cu phản ứng sau ( vì nếu  còn Fe thì không thể tồn tại muối của Cu )

* Phương pháp tăng giảm khối lượng vẫn hoàn toàn có thể vận dụng trong trường hợp bài tập vừa có phản ứng tăng, vừa có phản ứng giảm .

VD : Cho Fe và Zn tác dụng với Cu(NO3)2  thì độ tăng khối lượng:

Dm = ( không cần tính riêng theo từng phản ứng )

3)Các dạng bài tập áp dụng

*Kim loại + axit HCl, H2SO4loãng

KL + Axit ® muối + H2 ­= mKL ( phản ứng ) – ( thoát ra )

Ví dụ: Ḥòa tan m gam hỗn hợp A gồm Fe và kim loại M (hóa trị II) trong dung dịch HCl dư thu được 1,008 lít khí (đktc) và dung dịch chứa 4,575 gam muối khan. Tính giá trị của m?

Giải := = 0,045 mol+ 2HC l Cl2 + H2= = 0,045 mol1 mol 1 mol Cl2 Mtăng = ( + 35,5. 2 ) – = 71 g0,045 mol 0,045 mol Cl2 mtăng = 0,045. 71 = 3,195 g

Ta có : mmuối = m + mtăng=> m = mmuối – mtăng = 4,575 – 3,195 = 1,380 g

* Kim loại + muối

KL + muối muối mới + KL mới+ ) độ giảm : = mmuối mới – mmuối+ ) độ tăng : = mmuối – mmuối mới

Ví dụ 1: Nhúng một thanh sắt nặng 8 gam vào 500 ml dung dịch CuSO4 2M. Sau một thời gian lấy lá sắt ra cân lại thấy nặng 8,8 gam. Xem thể tích dung dịch không thay đổi thì nồng độ mol/lit của CuSO4 trong dung dịch sau phản ứng là bao nhiêu?

Giải :Phương trình hóa học : Fe + CuSO4 FeSO4 + Cu ( 1 )Theo phương trình : 56 g 1 mol 64 g tăng 8 gTheo bài ra : x mol tăng 0,8 g- Số mol CuSO4 bắt đầu là : 0,5. 2 = 1 ( mol )- Theo bài ra, ta thấy khối l ­ ượng thanh sắt tăng là : 8,8 – 8 = 0,8 ( g ) .Thế vào phương trình ( 1 ), từ đó suy ra := x = = 0,1 molDo đó = 1-0, 1 = 0,9 mol= = 1,8 M

Ví dụ 2: Cho m(g) hỗn hợp Zn và Fe vào lượng dư dung dịch CuSO4. Sau khi kết thúc phản ứng lọc bỏ phần dung dịch thu được m (g) bột rắn. Tính thành phần % theo khối lượng của Zn trong hỗn hợp ban đầu?

Giải :Zn + CuSO4 ZnSO4 + Cux x=> = ( 64-56 ) x = x ( 1 )Fe + CuSO4 FeSO4 + Cuy y=> = ( 64-56 ) y = 8 y ( 2 )Từ ( 1 ) và ( 2 ) => x = 8 y=> % Zn =. 100 % =. 100 % = 90,28 %

*Muối này chuyển hóa thành muối khác

Khối lượng muối thu được hoàn toàn có thể tăng hoặc giảm do có sự sửa chữa thay thế anion gốc axit này bằng gốc anion gốc axit khác, sự thay thế sửa chữa luôn tuân theo quy tắc hóa trị ( nếu hóa trị của nguyên tố sắt kẽm kim loại không đổi khác )* Từ 1 mol CaCO3 1 mol CaCl2 = 35,5. 2 – ( 12.16.3 ) = 11( cứ 1 mol CO32 – hóa trị II phải được thay thế sửa chữa bằng 2 mol Cl – hóa trị 1 )* Từ 1 mol CaBr2 2 mol AgBr = 2.108 – 40 = 176( cứ 1 mol Ca2 + hóa trị II phải được thay thế sửa chữa bằng 2 mol Ag + hóa trị I )

Muối + muối

Ví dụ: Cho dung dịch AgNO3 dư tác dụng với dung dịch hỗn hợp có hòa tan 6,25 gam hai muối KCl và KBr thu được 10,39 gam hỗn hợp AgCl và AgBr. Hãy xác định số mol hỗn hợp đầu.

Giải :Đặt công thức chung của Cl và Br là M ( I ), khi đó ta có phương trình :AgNO3 + KM KNO3 + AgM
Theo phương trình : 1 mol 39 + M ( g ) 108 + M ( g ) tăng 69 gTheo bài ra : x mol 6,25 g 10,39 g tăng 4,14 gTừ phương trình ( 2 ), suy ra := x = = 0,06 molVậy tổng số mol hỗn hợp đầu là :nKM = = 0,06 mol

Muối cacbonat (muối sunfit) + HCl

       Ví dụ: Cho 3,06 gam hỗn hợp hai muối K2CO3 và MgCO3 tác dụng với dung dịch HCl thu được V lít khí (đktc) và dung dịch X. Cô cạn dung dịch X được 3,39 gam muối khan. Tính giá trị của V?

       K2CO3 + 2HCl  2KCl + CO2 + H2O

MgCO3 + 2HC l MgCl2 + CO2 + H2O1 mol 2 mol : ∆ m rắn tăng = 35,5 × 2 – 60 = 11 gx mol 2 x mol : ∆ m rắn tăng = 3,39 – 3,06 = 0,33 gx = 0,03 mol= 0,03 × 22,4 = 0,672 lít

*Bài toán nhiệt luyện

Oxit ( X ) + CO ( hoặc H2 ) rắn ( Y ) + CO2 ( hoặc H2 )mgiảm = mX – mY = mO ( trong oxit ) => nO = = nCO = n ( hoặc = nH = n .

Ví dụ 1: Cho 4,48l CO (đktc) tác dụng với FeO ở nhiệt độ cao một thời gian, sau phản ứng thu được chất rắn X có khối lượng nhỏ hơn 1,6g so với khối lượng FeO ban đầu. Tính khối lượng Fe thu được và % thể tích CO2 trong hỗn hợp khí sau phản ứng?

Giải :FeO + CO Fe + CO2mgiảm = mO ( oxit đã pư ) = = 0,1 mol=> nFe = = 0,1 molmFe = nFe. MFe = 0,1. 56 = 5,6 gTheo bảo toàn nguyên tố ta có :nhỗn hợp khí sau pư = nCO khởi đầu = 0,2 mol=> % thể tích khí CO2 =. 100 % = 50 %

Ví dụ 2: Thổi từ từ V(l) hỗn hợp khí CO và H2 đi qua hỗn hợp bột CuO, Fe2O3, Al2O3 trong ống sứ đung nóng. Sau khi xảy ra phản ứng hoàn toàn thu được hỗn hợp Y chỉ gồm khí CO2 và hơi nước, nặng hơn hỗn hợp X ban đầu 0,32g.Tính giá trị của V?

Giải :Ta có m = 0,32 => nkhí = = = = 0,02 mol=> V = 22,4. 0,02 = 0,448 l

*Bài toán nhiệt phân 

Arắn ® Xrắn + Yrắn + Z ­ Độ gảm : = mz ( thoát ra )

Ví dụ 1: Nhiệt phân a(g) Zn(NO3)2 sau 1 thời gian dừng lại làm nguội và đem cân thấy khối lượng giảm đi 2700g (hiệu suất phản ứng là 60%). Tính giá trị của a?

Giải :Zn ( NO3 ) 2 ZnO + 2NO2 + O2x 2 x 0,5 molmrắn giảm = + = 92 x + 16 x = 2,7=> x = 0,025 molH =. 100 % = 60 %=> a = 7,875 g

Ví dụ 2: Nung 100 gam hỗn hợp gồm Na2CO3 và NaHCO3 cho đến khi khối lượng hỗn hợp không đổi thu được 69 gam chất rắn. Tính hần trăm về khối lượng của mỗi chất trong hỗn hợp?

Giải :Chỉ có muối NaHCO3 bị nhiệt phân :2 mol NaHCO3 1 mol Na2CO3 : ∆ m giảm = 2 × 84 – 106 = 62 g2 x mol NaHCO3 x mol Na2CO3 : ∆ m giảm = 100 – 69 = 31 gx = 0,5 mol

*Oxit kim loại + axit

       Ví dụ: Hòa tan hoàn toàn 2,81 gam hỗn hợp gồm Fe2O3, MgO, ZnO trong 500 ml dung dịch H2SO4 0,1M (vừa đủ). Sau phản ứng, cô cạn dung dịch thì thu được m gam hỗn hợp muối sunfat khan. Giá trị của m là:

Giải :1 mol 1 mol : ∆ m tăng = 96 – 16 = 80 g0,05 mol : ∆ m tăng = 0,05. 80 = 4 gMặt khác ∆ m tăng = m-2, 81m – 2,81 = 4 m = 6,81 g

II.Bài tập mẫu

III. Bài tập vận dụng và đáp án

Bài 1 : Cho một cái đinh sắt nhúng vào trong 100 ml dung dịch CuSO4 1M. Sau một thời hạn lấy đinh sắt lau khô thấy khối lượng đinh sắt tăng 0,08 g. Tính CM của dung dịch sau phản ứng, coi như thể tích dung dịch biến hóa không đáng kể .Đáp số :Bài 2 : Cho 16 g FexOy tính năng vừa đủ với 120 ml dung dịch HCl. Sau phản ứng thu được 32,5 g muối khan. Tính CM của dung dịch HCl .
Đáp số : 5MBài 3 : Cho m1 ( g ) K2O công dụng vừa đủ với mét vuông ( g ) dung dịch HCl 3,65 % tạo thành dung dịch ( A ). Cho ( A ) bay hơi đến khô, thu được ( m1 + 1,65 ) g muối khan. Tính m1, mét vuông ?Đáp số : m1 = 2,82 g ; mét vuông = 60 gBài 4 : Có 1 lít dung dịch hỗn hợp Na2CO3 0,1 mol / l và ( NH4 ) 2CO30, 25 mol / l. Cho 43 gam hỗn hợp BaCl2 và CaCl2 vào dung dịch đó .Đáp số : BaCO3 49,62 % CaCO3 50,38 % .Bài 5 : Hoà tan trọn vẹn 23,8 gam hỗn hợp một muối cacbonat của sắt kẽm kim loại hoá trị ( I ) và một muối cacbonat của sắt kẽm kim loại hoá trị ( II ) bằng dung dịch HCl thấy thoát ra 4,48 lít khí CO2 ( đktc ). Cô cạn dung dịch thu được sau phản ứng thì khối lượng muối khan thu được là bao nhiêu ?Đáp số : 26,0 gam .Bài 6 : Cho dung dịch AgNO3 dư tính năng với dung dịch hỗn hợp có hòa tan 6,25 gam hai muối KCl và KBr thu được 10,39 gam hỗn hợp AgCl và AgBr. Hãy xác lập số mol hỗn hợp đầu .Đáp số : 0,06 molBài 7 : Nhúng một thanh graphit được phủ một lớp sắt kẽm kim loại hóa trị ( II ) vào dung dịch CuSO4 dư. Sau phản ứng khối lượng của thanh graphit giảm đi 0,24 gam. Cũng thanh graphit này nếu được nhúng vào dung dịch AgNO3 thì khi phản ứng xong thấy khối lượng thanh graphit tăng lên 0,52 gam. Kim loại hóa trị ( II ) là sắt kẽm kim loại nào sau đây ?
Đáp số : CdBài 8 : Hoà tan trọn vẹn 104,25 gam hỗn hợp X gồm NaCl và NaI vào nước được dung dịch A. Sục khí Cl2 dư vào dung dịch A. Kết thúc thí nghiệm, cô cạn dung dịch thu được 58,5 gam muối khan. Khối lượng NaCl có trong hỗn hợp X làĐáp số : 29,25 gamBài 9 : Ngâm một vật bằng đồng có khối lượng 15 gam trong 340 gam dung dịch AgNO3 6 %. Sau một thời hạn lấy vật ra thấy khối lượng AgNO3 trong dung dịch giảm 25 %. Khối lượng của vật sau phản ứng làĐáp số : 17,28 gamBài 10 : Nung 100 gam hỗn hợp gồm Na2CO3 và NaHCO3 cho đến khi khối lượng hỗn hợp không đổi được 69 gam chất rắn. Xác định Tỷ Lệ khối lượng của mỗi chất tương ứng trong hỗn hợp bắt đầu .Đáp số : 16 % và 84 % .Bài 11 : Cho 4,48 lít CO ( đktc ) công dụng với FeO ở nhiệt độ cao một thời hạn, sau phản ứng thu được chất rắn X có khối lượng bé hơn 1,6 gam so với khối lượng FeO khởi đầu. Tính khối lượng Fe thu được và % thể tích CO2 trong hỗn hợp khí sau phản ứng ?Đáp số : 5,6 g 50 %Bài 12 : Nung 47,40 gam kali pemanganat một thời hạn thấy còn lại 44,04 gam chất rắn. Tính % khối lượng kali pemanganat đã bị nhiệt phân ?
Đáp số : 70 %Bài 13 : Hoà tan trọn vẹn 2,81 gam hỗn hợp gồm Fe2O3, MgO, ZnO trong 500 ml dung dịch H2SO4 0,1 M vừa đủ. Sau phản ứng hỗn hợp muối sunfat khan thu được khi cô cạn dung dịch có khối lượng là bao nhiêu ?Đáp số : 6,81 gBài 14 : Cho hỗn hợp X gồm NaCl và NaBr công dụng với dung dịch AgNO3 dư thì lượng kết tủa thu được sau phản ứng bằng khối lượng AgNO3 đã tham gia phản ứng. Tính thành phần % khối lượng NaCl trong X ?

          Đáp số: 27,88%

Tất cả nội dung bài viết. Các em hãy xem thêm và tải file chi tiết dưới đây:

Luyện Bài tập trắc nghiệm môn Hóa lớp 9 – Xem ngay

Source: https://mindovermetal.org
Category: Ứng dụng hay