Đối với hầu hết mái ấm gia đình Nước Ta cũng như châu Á, mục tiêu của giáo dục ĐH là trang bị cho sinh viên những kiến thức và kỹ năng trình độ nhằm mục đích bảo vệ giúp họ có một việc làm đơn cử và không thay đổi. Bởi vậy, những lựa chọn số 1 khi chọn ngành để học tại trường ĐH hầu hết đều tập trung chuyên sâu vào những ngành dễ kiếm việc làm và thu nhập cao. Và như một ý niệm đã “ đóng đinh ” trong tiềm thức của nhiều người, lựa chọn học ĐH và con đường sự nghiệp tương lai có vẻ như là một đường thẳng tắp, học kinh tế tài chính – ngân hàng nhà nước để ra làm nhân viên kinh tế tài chính, học luật sư để sinh ra làm nghề luật …
Với những mặc định như vậy nên nhiều người không hề hiểu vì sao những bạn sinh viên lại cần phải dành năm tiên phong ở Fulbright để khám phá về nhiều nghành khác nhau, từ khoa học tự nhiên, khoa học xã hội, nhân văn, thẩm mỹ và nghệ thuật và kỹ thuật trước khi quyết định hành động chọn một chuyên ngành đơn cử .
Học cách để học: chìa khóa để sống còn
Những mối quan ngại nêu trên hoàn toàn có thể có cơ sở trong thực tiễn 20 năm trước. Tuy nhiên, thực tiễn đã đi xa dần lối tư duy cũ đó. Khi tin vào ý niệm rằng ngành học sẽ trở thành việc làm, nhiều người đã quên mất rằng, có tới 60 % sinh viên tốt nghiệp thao tác trái ngành, theo báo cáo giải trình của Bộ Lao động Thương binh và Xã hội. Đáng buồn là trong số gần 1 triệu tài xế “ xe ôm công nghệ ”, có tới 80 % là cử nhân thất nghiệp. Trong khi đó, những doanh nghiệp vẫn than vãn không tuyển dụng nổi nhân viên cấp dưới suôn sẻ .
Dù muốn hay không, toàn bộ tất cả chúng ta đều phải thừa nhận một trong thực tiễn rằng : mặc dầu bạn có làm nghề gì đi chăng nữa thì những chủ đề đơn cử mà bạn học ở trường ĐH sẽ không ít trở nên lỗi thời với việc làm hàng ngày mà bạn sẽ làm ngay sau khi tốt nghiệp. Và ngay cả khi những gì bạn học có tương quan với việc làm bạn làm, thì điều đó cũng sẽ biến hóa nhanh gọn .
Một điều tra và nghiên cứu gần đây dự báo rằng khoảng chừng 80 % việc làm của năm 2030 thậm chí còn còn chưa Open. Vậy thì điều gì vẫn còn giá trị mặc kệ những đổi khác ? Câu vấn đáp là học cách để học, để liên tục tái tạo và học hỏi những kĩ năng mới .
Diễn đàn Kinh tế quốc tế cho biết ba kỹ năng và kiến thức số 1 thiết yếu cho việc làm trong thế kỉ 21 là kiến thức và kỹ năng xử lý yếu tố phức tạp, tư duy phản biện và năng lực phát minh sáng tạo – những giá trị quan trọng nhất của giáo dục khai phóng .
Giám đốc Điều hành Facebook, bà Sheryl Sandberg, một trong 19 nữ triệu phú tự thân của Mỹ trong cuộc trò chuyện mới gần đây với sinh viên Fulbright san sẻ từ thưởng thức cá thể rằng “ giáo dục khai phóng dạy cho con người cách nghĩ, giống như dạy ta cách câu cá thay vì đưa cho ta con cá. Điều đó có nghĩa là khi bạn ném bất kỳ yếu tố gì vào họ, họ đều hoàn toàn có thể tìm ra giải pháp. ”
David Autor, kinh tế tài chính gia của MIT, tác giả của một nghiên cứu và điều tra gần đây về tác động ảnh hưởng của công nghệ và toàn cầu hoá so với việc làm cho hay giới “ cổ cồn trắng ” làm những việc làm như giải quyết và xử lý tài liệu, điền form, tích lũy thông tin, nghiên cứu và phân tích tài liệu đơn thuần trong những ngành như bảo hiểm, ngân hàng nhà nước và luật đang đương đầu với rủi ro tiềm ẩn bị đào thải bởi máy móc. Và những nghề được trả lương cao nhất, mà ai cũng muốn, lại là những nghề mà sinh viên theo quy mô giáo dục khai phóng kiểu Hoa Kỳ được sẵn sàng chuẩn bị tốt nhất. Đó là những nghề yên cầu “ năng lực phát minh sáng tạo, kiến thức và kỹ năng xử lý yếu tố, ra quyết định hành động, lập luận thuyết phục và kiến thức và kỹ năng quản trị ” .
Bằng cách nào mà giáo dục khai phóng có thể chuẩn bị cho sinh viên thích ứng và quản lý tốt những thay đổi trong môi trường công việc tương lai? Thomas Cech, nhà hoá học đoạt giải Nobel, một sinh viên tốt nghiệp từ đại học giáo dục khai phóng, đã có một minh hoạ thú vị. Giống như các vận động viên thường tập các bài tập không liên quan đến môn thể thao mà họ theo đuổi, ông cho rằng sinh viên cần học cả những ngành ngoài chuyên ngành chính. “Việc tập luyện nhiều môn thể thao có thể giúp con người phát triển các nhóm cơ trọng tâm một cách hiệu quả hơn nhiều so với việc chỉ chăm chăm tập một môn thể thao yêu thích.
Tương tự như thế, giáo dục khai phóng khuyến khích những nhà khoa học nâng cao “ lợi thế cạnh tranh đối đầu ” bằng cách học cả những môn về thẩm mỹ và nghệ thuật hay nhân văn. Việc học trải rộng trong nhiều nghành nghề dịch vụ như vậy giúp cho sinh viên tăng trưởng những kỹ năng và kiến thức then chốt như tích lũy và tổ chức triển khai thông tin, nghiên cứu và phân tích và định giá chúng, cũng như trình diễn một lập luận. Rõ ràng, giáo dục khai phóng giúp ươm dưỡng những kĩ năng này hiệu suất cao hơn nhiều so với việc học viết một báo cáo giải trình thí nghiệm ” .
Nguyên lý này được cụ thể hóa trong chương trình đào tạo và giảng dạy ở Fulbright, khi những bạn học khoa học máy tính cũng cần hiểu biết về nhân văn, về phong cách thiết kế, hay về khoa học não bộ. Tương tự, nếu bạn đến Fulbright để học về Kỹ thuật, bạn phải có hiểu biết thoáng rộng về nghệ thuật và thẩm mỹ, có năng lực tư duy một cách phản biện và đồng cảm về những thưởng thức con người .
Mặt khác, nếu bạn muốn học văn chương hay lịch sử dân tộc nghệ thuật và thẩm mỹ, chúng tôi muốn bạn nhìn nhận những chủ đề này như thể những phương pháp để đồng cảm sự phức tạp trong tư duy của con người và xã hội loài người – và điều đó yên cầu một ý thức về khoa học, ý thức về cách mà công nghệ định hình những thưởng thức của tất cả chúng ta, cũng như một sự nhận thức thâm thúy về cách mà những luồng thông tin và mạng lưới được cấu trúc như thế nào .
Giá trị của những ngành học “vô dụng”
Nhưng ngay cả khi bạn tốt nghiệp Fulbright với chuyên ngành cử nhân văn chương, triết học hay nghệ thuật và thẩm mỹ, tấm bằng của bạn cũng không thua kém giá trị so với một bạn học theo ngành kỹ thuật hay khoa học máy tính, Tiến sĩ Đinh Vũ Trang Ngân, Giám đốc Chương trình Cử nhân Đại học Fulbright khẳng định chắc chắn .
Điều này được minh chứng bằng những dữ liệu thực tế. Dựa trên số liệu về thu nhập và ngành nghề của những cử nhân sau khi ra trường, một nghiên cứu gần đây ở Mỹ chỉ ra rằng, trong khi tấm bằng cử nhân khoa học hay kỹ sư có thể giúp cho một sinh viên đạt được mức lương khởi điểm cao hơn các bạn đồng trang lứa thì lợi thế này sẽ biến mất theo thời gian. Trên thực tế thì tấm bằng cử nhân giáo dục khai phóng cũng hữu ích không kém gì những bằng cấp “thực tế hơn”, nhất là đối với những sinh viên xuất thân từ hoàn cảnh kinh tế thiệt thòi.
Về lâu bền hơn, những người xuất phát điểm từ những chuyên ngành tưởng như “ vô dụng ” kể trên lại có nhiều lợi thế để thăng quan tiến chức trong những vị trí quan trọng, yên cầu kĩ năng chỉ huy. Có tới 1/3 trong số 500 CEO số 1 nước Mỹ theo bảng xếp hạng của Fortunes tốt nghiệp từ những trường giáo dục khai phóng. Những CEO nổi danh toàn thế giới như bà Susan Wojcicki, CEO Youtube có bằng cử nhân Lịch sử và Văn chương, CEO Alibaba, tỉ phú Jack Ma có bằng cử nhân ngôn từ Anh. Ở Nước Ta cũng không hiếm những CEO nổi tiếng xuất phát từ những ngành học không mấy tương quan, như người kinh doanh Henry Nguyen, CEO của McDonald Nước Ta với bằng cử nhân ngành văn học cổ xưa !
Nếu bạn còn không tin giá trị của giáo dục khai phóng, đây là lời khuyên của ông Edgar Bronfman, cựu CEO công ty Seagram : “ Hãy lấy bằng giáo dục khai phóng. Theo kinh nghiệm tay nghề của tôi, một tấm bằng giáo dục khai phóng chính là tác nhân quan trọng nhất ươm dưỡng nên những cá thể mê hoặc và đầy khao khát, những người hoàn toàn có thể quyết định hành động lối đi riêng cho mình trong tương lai ” !
Việt Lâm
Source: https://mindovermetal.org
Category: Ứng dụng hay
