Ứng dụng đồng vị phóng xạ trong điều trị bệnh

Đồng vị phóng xạ là một tên gọi khá quen thuộc và phổ biến trong lĩnh vực y học hạt nhân, nó được ứng dụng rộng rãi với mục đích chẩn đoán và điều trị một số loại bệnh lý nhất định. Tùy vào những bệnh lý khác nhau mà đồng vị phóng xạ trở thành phương pháp điều trị hữu hiệu, đơn giản, an toàn và ưu việt hơn so với các phương pháp điều trị khác.

1. Đồng xạ phóng xạ là gì?

Vào cuối thế kỷ 18, nữ bác học Marie Curie phát hiện ra nguyên tố Radium-226 (226Ra), sau đó không lâu đồng vị phóng xạ đã được ứng dụng trong điều trị bệnh. Và cũng bắt đầu từ đây nó trở thành cột mốc mở đường cho sự ra đời của lĩnh vực ung thư học phóng xạ và sinh học phóng xạ.

Cơ sở của việc ứng dụng đồng vị phóng xạ trong điều trị chính là hiệu ứng sinh vật học của bức xạ ion hoá trên khung hình sống. Khi những tổ chức triển khai sinh học trong khung hình bị chiếu xạ, trải qua cơ chế tác động trực tiếp hoặc gián tiếp, những tia phóng xạ này sẽ gây hiện tượng kỳ lạ ion hóa .Nói một cách dễ hiểu, những nguồn bức xạ ion hóa chiếu xạ sẽ được sử dụng với mục tiêu hủy hoại những tế bào và tổ chức triển khai bệnh lý dựa trên nguyên tắc tránh tối đa gây tổn thương cho tổ chức triển khai, cơ quan lành để bảo vệ tính năng sống thông thường của khung hình .Ngày nay với sự tăng trưởng ngày một mạnh của nền y học văn minh, đồng vị phóng xạ ngày càng được ứng dụng thoáng đãng trong điều trị bệnh. Tuy nhiên, do tác động ảnh hưởng của phóng xạ lên mô lành lớn hơn, nên so với chẩn đoán thì điều trị sẽ phải dùng liều lớn. Chính vì thế, điều này trở thành một trong những khó khăn vất vả và hạn chế của điều trị bằng phóng xạ .Các phương pháp ứng dụng đồng vị phóng xạ trong điều trị bằng bức xạ ion hóa ( Radiotherapy ) :

• Xạ trị chuyển hóa ( Metabolic Therapy);
• Xạ trị áp sát (Brachytherapy);
• Xạ trị chiếu ngoài (Teletherapy).

2. Ứng dụng của đồng vị phóng xạ trong điều trị bệnh

2.1. Ứng dụng của đồng vị phóng xạ trong điều trị tràn dịch màng phổi

Các nghiên cứu chỉ ra rằng khoảng 50% tràn dịch phế mạc là do ung thư. Dù ung thư loại nào cũng đều có khả năng di căn vào phế mạc, nhưng hay gặp nhất chính là ung thư phổi và ung thư vú. Nhờ bắt phóng xạ 99mTc- diphosphonate, tràn dịch màng phổi do ung thư có thể được chẩn đoán bằng xạ hình.

3 loại dược chất phóng xạ hay được dùng để điều trị tràn dịch màng phổi:

• 198Au-keo;
• 32P-chromic phosphate;
• 90Y-chloride.

Cơ thể tất cả chúng ta sống sót 3 màng thanh mạc sinh ra từ trung bì, gồm có : màng ngoài tim ( ngoại tâm mạc ), màng bụng ( phúc mạc ) và màng phổi ( phế mạc ). Các màng thanh mạc này sẽ thường có 2 lớp là lớp mô link và lớp mesothelium .Lớp màng mesothelium là nơi mà những tế bào khối u, những kháng thể và những keo phóng xạ đều hoàn toàn có thể bám vào. Không chỉ vậy, mesothelium còn chứa những vi mao khiến cho diện tích quy hoạnh của nó tăng lên và tăng cả năng lực tiết dịch .

Vì thế, để làm làm giảm sự tạo thành dịch bởi mesothelium, các bác sĩ sử dụng tia beta để phá tế bào u trong dịch màng phổi và chính màng phổi, đồng thời hạch bạch huyết bị chiếu xạ vì một số hạt keo phóng xạ bị thực bào. Một số biến chứng có thể gặp khi tiến hành tiêm keo phóng xạ vào màng phổi là sốt cùng khó thở nhẹ.

XEM THÊM: Những thắc mắc thường gặp về xạ trị ung thư

2.2. Ứng dụng của đồng vị phóng xạ trong điều trị u máu bằng tấm áp 32P

U máu hay dị dạng mạch máu bẩm sinh là chứng bệnh thường gặp ở trẻ nhỏ, thường xuất hiện ngay sau sinh hoặc trong vài tuần đến vài tháng sau sinh. Thông thường, từ tháng thứ 6 đến tháng thứ 10, u bắt đầu phát triển nhanh hơn và có thế tiến vào quá trình thoái triển tự nhiên sau 1 năm.

Dựa theo hình thái, u máu được chia làm 3 loại :

• U máu mao mạch;
• U máu dạng hang;
• U máu hỗn hợp.

Trước đây, người ta sẽ thường sử dụng những chiêu thức như phẫu thuật, tiêm xơ, … để điều trị u máu. Tuy nhiên, những giải pháp này có điểm yếu kém là gây đau đớn và để lại sẹo xấu. Chính thế cho nên, đồng trị phóng xạ được ứng dụng trong điều trị u máu. Phương pháp điều trị u máu bằng tấm áp 32P này có ưu điểm là không gây đau đớn, bảo đảm an toàn, hiệu suất cao và rất tiết kiệm ngân sách và chi phí .

2.3. Ứng dụng của đồng vị phóng xạ trong điều trị giảm đau do ung thư di căn xương

Hầu hết những bệnh nhân mắc ung thư sẽ có đau vừa đến đau nặng, nhất là những bệnh nhân mắc ung thư di căn xương. Bệnh lý này gây cho bệnh nhân những đau đớn dai dẳng, có xu thế tăng dần nếu không được điều trị. Những nguyên do gây ra đau đớn trong ung thư di căn xương hoàn toàn có thể là :

• Mang xương bị căng màng xương tại chỗ;
• Các khối u chèn ép, xâm lấn ra các tổ chức xung quanh;
• Phá huỷ xương, gãy xương bệnh lý;
• Bởi các chất trung gian hoá học và các yếu tố hoại tử khối u.

Cơ chế giảm đau :

• Giảm tế bào ung thư nhằm giảm chèn ép cơ học;
• Giảm tác nhân gây đau hoá học;
• Điều hoà đáp ứng sinh học (biomodulation).

2.4. Một số ứng dụng khác của đồng vị phóng xạ trong điều trị bệnh

Đồng vị phóng xạ và dược chất phóng xạ đều thuộc về nghành y học hạt nhân, sự tích hợp của chúng trở thành một chiêu thức điều trị bệnh hữu hiệu mang tính đúng mực và bảo đảm an toàn, hoàn toàn có thể kể đến như :

• Ứng dụng trong điều trị một số bệnh lý tuyến giáp;
• Ứng dụng trong điều trị bệnh đa hồng cầu nguyên phát (bệnh Vaquez), bệnh bạch cầu mạn tính;
• Ứng dụng trong điều trị các khối u trong phúc mạc, phế mạc;
• Ứng dụng trong điều trị bệnh tim mạch;
• Điều trị một số bệnh khớp bằng đồng vị phóng xạ;…

Tóm lại, đồng vị phóng xạ là một trong những ứng dụng rất hiệu suất cao và phổ cập trong y học hạt nhân thời nay, nhất là với những bệnh lý phức tạp yên cầu một chiêu thức chẩn đoán và điều trị thích hợp. Tuy nhiên, trong quy trình triển khai cần phải giám sát xem xét để bảo vệ hiệu suất cao cao cũng như bảo đảm an toàn cho người bệnh, cho nhân viên cấp dưới y tế .

Khoa Ung bướu – Xạ trị của mạng lưới hệ thống Vinmec được chú trọng góp vốn đầu tư kỹ lưỡng về trình độ, thiết bị, mang lại sự hài lòng cho bệnh nhân .

• Đội ngũ bác sĩ hàng đầu trong nước và quốc tế: các bác sĩ đều có trình độ cao, giàu kinh nghiệm, có tâm và tầm, từng làm việc tại các bệnh viện lớn của Việt Nam, Hàn Quốc, Nga, được đào tạo chuyên sâu trong nước và nước ngoài mang đến những phác đồ điều trị mới và hiệu quả nhất cho bệnh nhân.
• Kỹ thuật chuyên sâu, điều trị hiệu quả các ca bệnh khó: là bệnh viện đầu tiên và duy nhất tại Việt Nam triển khai phẫu thuật bằng robot thành công. Chụp CT phát hiện sớm chính xác ung thư ngay khi chưa có triệu chứng. Áp dụng các công nghệ gen tiên tiến phát hiện sớm nguy cơ 16 loại ung thư phổ biến nhất. Triển khai liệu pháp miễn dịch tự thân và nhiệt trị kết hợp điều trị ung thư giúp chống tái phát hiệu quả.
• Liên tục hoạt động vì cộng đồng: luôn đồng hành cùng cộng đồng trong các chương trình sàng lọc miễn phí các bệnh ung thư phổ biến: Ung thư vú, cổ tử cung, đại trực tràng… mang đến cơ hội khám cho hàng ngàn bệnh nhân không có điều kiện sàng lọc ung thư, chung tay cùng cộng đồng đẩy lùi căn bệnh ung thư đáng sợ.

Để đăng ký khám và điều trị với các bác sĩ hàng đầu của khoa Ung bướu – Xạ trị, Quý Khách vui lòng có thể đăng ký trên website, hoặc đăng ký khám trực tuyến.

Để được tư vấn trực tiếp, Quý Khách vui lòng bấm số hoặc đăng ký lịch trực tuyến TẠI ĐÂY. Tải ứng dụng độc quyền MyVinmec để đặt lịch nhanh hơn, theo dõi lịch tiện lợi hơn!

Source: https://mindovermetal.org
Category: Ứng dụng hay